Tia UV (Ultraviolet), hay tia cực tím hoặc tia tử ngoại, là sóng điện từ có bước sóng dài hơn tia X nhưng ngắn hơn ánh sáng khả kiến. Tia UV thường có nhiều trong ánh sáng Mặt Trời và con người không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Ở liều lượng vừa phải tia UV mang lại những lợi ích cho con người như giúp da tổng hợp vitamin D, diệt khuẩn, kích thích hoạt động chính của cơ thể.
Tuy nhiên, tia UV cũng ẩn chứa nhiều tác nhân gây hại đến làn da và sức khỏe của con người.
Có hai loại tia cực tím cơ bản chiếu tới mặt đất là UVB và UVA.
Tia UVA là gì?
Tia UVA là tia sáng có bước sóng dài, từ 400-315nm. Tia UVA chiếm khoảng 95% tia cực tím chiếu xuống mặt đất. Tia UVA có mặt bất cứ lúc nào ánh sáng ban ngày xuất hiện, bất kể khi trời mây hay trời nắng.
Tia UVB là gì?
Tia UVB là tia sáng có bước sóng từ 315 – 280nm. Tia UVB cũng có xuất hiện quanh năm nhưng cường độ sẽ thay đổi tùy theo vị trí địa lý, mùa trong năm và thời gian trong ngày. Tia UVB hoạt động mạnh mẽ hơn ở những nơi có khí hậu nắng nhiều.
Sự khác nhau giữa tia UVB và UVA
Cả hai loại tia UVB và UVA đều có hại cho da nhưng mức độ khác nhau.
Tia UVA sẽ chiếu sâu vào da, gây ra sự tàn phá ở mọi lớp của da. Mặc dù không gây đau đớn nhưng tia UVA là thủ phạm gây sạm da. Vì vậy, tia UVA được coi là kẻ giết người thầm lặng vì chúng ta không cảm nhận được tác hại của tia UVA đối với làn da.
Tia UVB khi tiếp xúc với da sẽ gây ra các biểu hiện rõ ràng như cháy nắng, đổi màu da mà cơ thể có thể cảm nhận được.
So với tia UVB, tia UVA thâm nhập sâu hơn vào da, phá hủy dần các chất quan trọng trong da làm mất đi sự săn chắc và đàn hồi. Tia UVA là một trong những nguyên nhân chính gây nếp nhăn và là nguyên nhân, hoặc là tác nhân chính gây ra mọi loại ung thư da.
Tia UVA xuyên qua thủy tinh, trong khi tia UVB thì không.
Các chỉ số UV và những ảnh hưởng đối với sức khỏe
Chỉ số UV dưới 2: Chỉ số này cho thấy lượng bức xạ Mặt Trời ở mức thấp, ít gây tác hại đến con người. Tuy nhiên vẫn có thể gây ra bỏng da nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng từ 60 phút trở nên mà không có đồ bảo vệ da. Chỉ số này thường vào những lúc sáng sớm hoặc những ngày mát mẻ nhiều mây.
Chỉ số UV từ 3-5: Lượng bức xạ UV ở mức trung bình, nguy cơ gây tổn hại da thấp. Tuy nhiên nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng từ 40 phút trở lên mà không có quần áo che chắn bảo vệ da vẫn có thể bị bỏng da.
Chỉ số UV từ 6-7: Lượng bức xạ Mặt Trời ở mức khá cao, có khả năng gây bỏng da sau 30 phút nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mà không bảo vệ da. Khung giờ từ 10h sáng đến 16h là khoảng thời gian cường độ UV mạnh nhất trong ngày, bạn nên hạn chế ra khỏi nhà. Nếu phải đi ra ngoài, nên trang bị đồ chống nắng, kính râm và bôi kém chống nắng.
Chỉ số UV từ 8-10: Lượng tia UV rất cao, nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hơn 25 phút mà không có đồ bảo vệ, da sẽ bị bỏng. Mắt sẽ bị rối loạn thị giác (giảm thị lực, chảy nước mắt, sợ ánh sáng…) nếu phơi nắng liên tục từ 6 giờ trở lên mà không đeo kính râm.
Chỉ số UV >10: Lượng tia UV cực kỳ cao, có khả năng bị bỏng da nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hơn 10 phút mà không có đồ bảo vệ da. Tốt nhất bạn nên ở nhà, tránh ra đường khi chỉ số UV ngoài trời cao như vậy.
Nếu phải đi ra ngoài khi trời nắng, bạn nên trang bị đồ chống nắng, kính râm và bôi kém chống nắng. Ảnh minh họa: Internet.
Các bước tự bảo vệ trước tia UV
Để bảo vệ mình khỏi những tác động có hại của tia cực tím, bạn cần sử dụng kem chống nắng và viên uống chống nắng trước khi ra đường vào những ngày hè nắng gắt. Để tìm hiểu thêm về sản phẩm viên chống nắng, bạn có thể tham khảo thêm tại bài viết: Có nên uống viên chống nắng không? Viên uống chống nắng loại nào tốt?
Ngoài ra, bạn cần phải sử dụng các biện pháp phòng ngừa khác như: Áo sơ mi dài tay, kính dâm, quần dài, mũ rộng vàng và hạn chế ra khỏi nhà vào thời điểm buổi trưa để phòng ngừa những tác hại của tia UV đối với sức khỏe.
