Giáo dục Đại học và Cao đẳng ở Hoa Kỳ – Các trường đào tạo đặc biệt

Michael Jay Friedman

Ở Hoa Kỳ luôn có các trường đại học đào tạo một lĩnh vực học tập cụ thể. Tác giả mô tả sơ lược một số trường chuyên đào tạo nghệ thuật, kinh doanh, hoặc quân sự. Michael Jay Friedman là phóng viên của Văn phòng các Chương trình Thông tin Quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao.

Trong khi hầu hết các trường đại học ở Hoa Kỳ đưa ra rất nhiều chương trình học, có một số trường khác lại đề cao giáo trình tập trung hơn. Chuyên môn hóa ở những lĩnh vực riêng biệt, ví dụ như nghệ thuật tạo hình và nghệ thuật trình diễn, kỹ năng kinh doanh và công nghệ, hoặc đào tạo quân sự, các trường đào tạo đặc biệt này tạo cho sinh viên cơ hội tập trung vào học tập ở một lĩnh vực cụ thể. Phương pháp này không phải là lý tưởng đối với mọi sinh viên, nhưng đối với một số sinh viên, các trường đào tạo đặc biệt thích hợp nuôi dưỡng năng khiếu đặc biệt, mài giũa các kỹ năng riêng biệt, và đem đến cơ hội giao tiếp với các bạn đồng môn có thiên hướng như thế. Các trường mô tả ở đây chỉ đại diện cho một vài cơ hội có thể tìm thấy mà thôi.

Tọa lạc ở Thành phố New York, trường chuyên Juilliard giới thiệu chương trình đào tạo tiền chuyên nghiệp về âm nhạc, múa, và kịch. Trường này thu hút sinh viên từ 43 tiểu bang ở Hoa Kỳ và 43 quốc gia khác, và trong số các cựu sinh viên trứ danh của trường có nghệ sĩ nhạc cổ điển Itzhak Perlman, Yo-Yo Ma, và Pinchas Zukerman; các nghệ sĩ jazz có nhiều ảnh hưởng như Thelonious Monk và Wynton Marsalis; và từ ca sĩ hát nhạc cổ điển giọng soprano Leontyne Price đến ca sĩ nhạc jazz giọng trầm Nina Simone. Kể từ năm 1971, trường được đặt ở Trung tâm Lincoln ở Manhattan, được nhiều người cho là trường nghệ thuật hàng đầu quốc gia, cùng với Juilliard, thuộc Nhà hát Thành phố, Những Người Yêu Nhạc ở New York, Jazz ở Trung tâm Lincoln, và tám tổ chức nghệ thuật thường trú khác.

Một trường khá mới là Đại học Mỹ thuật và Thiết kế Savannah (SCAD), trụ sở ở Savannah, bang Georgia, trang bị nghề nghiệp cho sinh viên ở các lĩnh vực nghệ thuật hình ảnh và nghệ thuật sắp đặt, thiết kế, nghệ thuật xây dựng, và lịch sử mỹ thuật và kiến trúc. Tâm điểm này cho phép trường Savannah đào tạo các chuyên ngành không phải dễ tìm được ở các trường tổng hợp hay trường nghiên cứu. Sinh viên có thể lấy bằng thiết kế quảng cáo, sản xuất phim hoạt hình, chụp hình quảng cáo, và hàng chục các chuyên ngành khác. Nhiều sinh viên nhắm vào một nghề trong số các lĩnh vực này đánh giá rất cao cơ hội được chuyên sâu vào ngành học của mình. Theo lời của hiệu trưởng trường Paula S. Wallace: “sinh viên SCAD đang thêu dệt trí tưởng tượng đầy sáng tạo của mình bằng sự tinh thông về kỹ thuật để biến các tưởng tượng nghệ thuật thành sự thành thạo chuyên môn và một tương lai xứng đáng”.

Sinh viên tìm việc trong ngành thiết kế và mỹ thuật thường bị các trường như SCAD và Juilliard thu hút. Nhiều sinh viên khác tìm kiếm kỹ năng giúp họ tiến bộ trong ngành kinh doanh hoặc lĩnh vực công nghệ đang ngày càng phát triển. Thông thường các sinh viên này già dặn hơn và đã được tuyển dụng rồi. Một số “các trường độc quyền” vì-lợi-nhuận đáp ứng được nhu cầu của họ. Những trường như Đại học DeVry tổ chức lớp trực tuyến và ở hơn 70 cơ sở, đào tạo các chương trình thực tế, thường do các cán bộ giảng dạy thỉnh giảng hoặc phụ giảng là những người làm việc toàn thời gian ở bên ngoài đảm trách. Các trường độc quyền thường điều chỉnh kế hoạch bận rộn của phụ huynh và các sinh viên tại chức bằng cách tổ chức thêm nhiều lớp ban đêm và cuối tuần và khuyến khích học theo kiểu bán thời gian. Tin học và lập trình, kinh doanh và các ngành học liên quan đến công nghệ khác rất phổ biến. Một số nhà tuyển dụng ở Hoa Kỳ sẽ hoàn trả toàn phần hoặc bán phần học phí cho các nhân viên vẫn tiếp tục học, thường là cho những người học Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA).

Hầu hết các trường đại học ở Hoa Kỳ hoặc là trường tư thục hoặc tiểu bang, hoặc đôi khi, chính quyền địa phương tài trợ. Tuy nhiên, chính phủ liên bang quản lý các học viện quân sự quốc gia, trong đó có Học viện Quân sự Hoa Kỳ, liên kết với Quân đội; Học viện Hải quân và Không quân, Học viện Bảo vệ Bờ Biển và Đội Thương thuyền Quốc gia.

Lấy một ví dụ, Học viện Hải quân Hoa Kỳ ở Annapolis, bang Maryland rất kén sinh viên vào trường, sinh viên (hay còn gọi là sinh viên hải quân) phải do thành viên Quốc hội, tổng thống, phó tổng thống Hoa Kỳ, và bộ trưởng Hải quân bổ nhiệm. Sinh viên hải quân phải đáp ứng mọi yêu cầu của học viện về tuổi tác, sức khỏe và phải còn độc thân. Ngoài ra còn bắt buộc phải là công dân Hoa Kỳ, mặc dù hơn 60 sinh viên nước ngoài do bộ trưởng quốc phòng chỉ định vẫn có thể được chấp nhận vì các quan hệ quốc tế và hải quân-với-hải quân. Phụ nữ cũng đủ tư cách được chấp nhận kể từ năm 1976, và hiện có khoảng 1/5 số sinh viên khóa 2009 là phụ nữ.

Đôi Giày Rách Và Hai Đồng Tiền

Sinh viên hải quân được miễn học phí và tiền ăn, cộng thêm lương hàng tháng. Chương trình của học viện chú trọng vào toán, cơ khí, và kỹ năng hải quân, và nhiều sinh viên chọn các chuyên ngành liên quan đến hàng hải như hải dương học, cơ khí không gian, hoặc kiến trúc hải quân. Các sinh viên khác chú trọng đến việc học sử, kinh tế và các phương pháp rèn luyện khác. Sinh viên tốt nghiệp sẽ được phong hàm thiếu úy Hải quân Hoa Kỳ hoặc thiếu úy lính thủy đánh bộ và buộc phải phục vụ tận tụy ít nhất 6 năm.

Bài viết ngắn gọn này chỉ giới thiệu một số trường đào tạo trên phổ thông ở Hoa Kỳ. Các trường đào tạo đặc biệt bổ sung thêm cho các trường nghiên cứu và tổng hợp bằng việc phục vụ các sinh viên không truyền thống như sinh viên bán thời gian, các bậc phụ huynh và sinh viên tại chức. Ngoài ra, giáo trình chuyên sâu của họ có thể giúp các bạn sinh viên có khiếu và có định hướng mục đích rõ ràng phát triển tài năng và theo đuổi mục tiêu nghề nghiệp của mình.

BẢNG XẾP HẠNG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC

Các nhà tư vấn thường khuyên sinh viên tương lai chọn trường nào có sự kết hợp tối ưu nhất giữa chương trình, cỡ trường, phong cách, giá cả, và địa điểm. Trong nhiều tài liệu có sẵn giúp các sinh viên tương lai lựa chọn trong số hàng ngàn trường đại học, cao đẳng ở Hoa Kỳ, có một số công cụ phân loại sau.

• Peterson’s và Kaplan là hai công ty giới thiệu nhiều sản phẩm giáo dục khác nhau. Cuốn sách hướng dẫn của Peterson có tên gọi Sách hướng dẫn chọn trường đại học của Peterson (Peterson’s Guide to Competitive Colleges). Kaplan xuất bản cuốn Những trường đại học hấp dẫn nhất của Nhà xuất bản Kaplan (Kaplan Publishing’s Most Interesting Colleges), và 2005 – Những hướng dẫn không thành kiến không chính thức về 331 trường đại học hấp dẫn nhất (2005 – The Unofficial Unbiased Guide to the 331 Most Interesting Colleges).
• Những phóng viên mảng giáo dục của các tờ báo lớn cũng giới thiệu danh sách các trường họ đề nghị. Loren Pope, phóng viên giáo dục lâu năm của tờ Thời báo New York, đã xuất bản cuốn Các trường đại học làm thay đổi nhiều cuộc đời của Loren Pope (Loren Pope’s Colleges that Change Lives), 40 trường bạn nên biết ngay cả khi bạn không phải là sinh viên đạt toàn điểm A (40 Schools You Should Know About Even If You’re Not a Straight-A Student), và Edward B. Fiske, cựu biên tập viên mảng giáo dục của tờ Thời báo New York xuất bản cuốn Hướng dẫn chọn trường của Fiske (Fiske Guide to Colleges). Phóng viên giáo dục Jay Matthews của tờ Washington Post đưa ra một danh sách gồm 10 trường đại học hàng đầu đáng được xem xét trong cuốn Harvard Schmarvard: Getting beyond các trường đại học nổi tiếng để chọn ra trường tốt nhất cho bạn (Harvard Schmarvard: Getting Beyond the Ivy League to the College That Is Best For You).
• Quỹ tài trợ Templeton, ở bang Pennsylvania, phát hành cuốn Hướng dẫn của Templeton: Các trường đại học khuyến khích sự phát triển cá tính (The Templeton Guide: Colleges That Encourage Character Development)
• Frederick E. Rugg, một tư vấn chọn trường kỳ cựu, viết cuốn Những đề nghị chọn trường của Rugg (Rugg’s Recommendations on the Colleges), không chỉ khuyên nên chọn trường nào mà còn liệt kê những khoa nổi bật ở các trường có chất lượng.
• Cuốn Hướng dẫn chọn trường của người trong cuộc 2005 (The Insider’s Guide to the Colleges 2005) của tờ Yale Daily News đi sâu vào cuộc sống ở hơn 300 trường đại học, sử dụng các bài phỏng vấn sinh viên hơn là các bài báo cáo của nhà quản lý để thuyết minh cho việc phân loại.
  

Các tờ tạp chí lớn cũng chịu ảnh hưởng. Một số tờ cũng phát hành các ấn bản phân loại trường thu hút rất nhiều sự quan tâm của độc giả. Một trong những bài có ảnh hưởng và được trích dẫn nhiều nhất là bài “Các trường đại học tốt nhất Hoa Kỳ” (America’s Best Colleges) và “Các trường Sau đại học tốt nhất Hoa Kỳ” (America’s Best Graduate School) của tờ US News and World Report [http://www.usnews.com/usnews/home.htm].

Việc biên soạn và sử dụng sách giáo khoa thời VNCH

Tờ US News đưa ra bảng xếp hạng và các thông tin chủ yếu về các trường theo nhóm: trường đại học quốc gia (liệt kê các trường trên cả nước), các trường đại học hàng đầu (liệt kê theo vùng); các chương trình học kinh doanh tốt nhất; các trường khoa học xã hội tốt nhất; các chương trình đào tạo kỹ sư hàng đầu; và các trường tổng hợp hàng đầu, một danh sách các trường đại học trên cả nước có các chương trình đào tạo cử nhân mạnh với hơn 50% sinh viên đang học ngoài các trường khoa học xã hội (được xếp hạng trong bảng phân loại vùng).

Nguồn tham khảo cuối cùng là trang web của Thư viện Khoa học Xã hội và Giáo dục của Trường Đại học Tổng hợp bang Illinois ở Urbana-Champaign. Trang web này liên kết với nhiều dịch vụ xếp hạng trực tuyến, những nguồn tham khảo thông tin khác về các trường đại học và cao đẳng, và thậm chí một số trang web bàn về giá trị tương đối của việc xếp hạng. [http://www.library.uiuc.edu/edx/rankings.htm]

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC “ĐỨNG ĐẦU” Ở HOA KỲ

Theo tạp chí US. News and World Report, trong số hàng trăm trường đại học được gọi là “đứng đầu” ở Hoa Kỳ, một số là trường công lập; và số khác là trường tư thục. Trong nhóm này, các trường đều đáng được chú ý nhờ vào chất lượng đào tạo của mình, các nguồn tài nguyên có sẵn, ví dụ như phòng thí nghiệm và thư viện tầm cỡ; và mạng lưới cựu sinh viên và ủng hộ viên rộng lớn liên kết với trường. Các trường đại học này đưa ra rất nhiều chuyên ngành đào tạo cử nhân; và nhiều trường còn đặc biệt chú trọng đến nghiên cứu. Bảng danh sách 20 trường đại học quốc gia hàng đầu gồm:

• 1/2 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Harvard và Đại học Tổng hợp Princeton
• 3 Đại học Tổng hợp Yale
• 4 Đại học Tổng hợp bang Pennsylvania
• 5/6 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Duke và Đại học Tổng hợp Stanford
• 7/8 (đồng hạng) Viện Công nghệ bang California và Viện Công nghệ bang Massachussettes
• 9/10 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp bang Columbia và Đại học Dartmouth
• 11 Đại học Tổng hợp bang Washington ở St. Louis
• 12 Đại học Tổng hợp Tây Bắc
• 13/14 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Cornell và Đại học Tổng hợp Johns Hopkins
• 15/16 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Brown và Đại học Tổng hợp Thành phố Chicago
• 17 Đại học Tổng hợp Rice
• 18/19 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Notre Dame và Đại học Tổng hợp Vanderbilt
• 20/21 (đồng hạng) Đại học Tổng hợp Emory và Đại học Tổng hợp bang California – Berkeley.
  

[http://www.usnews.com/usnews/edu/college/ranking/rankindex_brief.php]

CÁC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ KINH DOANH VÀ KỸ SƯ HÀNG ĐẦU

Nhiều tổ chức xếp hạng, phân loại hay phê bình các trường đại học và cao đẳng ở Hoa Kỳ. Không may cho những ai đang cố tìm sự thống nhất giữa các bản danh sách khác nhau này vì người ta ít khi phân loại các trường theo cùng nhóm, sử dụng cùng một loại nguồn tham khảo (ví dụ như, báo cáo của các nhà quản lý), hoặc cùng tán thành những định nghĩa xuất sắc hoặc hay nhất. Chẳng hạn, dưới đây là hai bản danh sách những trường xếp hạng cao nhất ở hai lĩnh vực. Các bản danh sách này được biên soạn bằng cách so sánh bảng xếp hạng của các tổ chức khác nhau và liệt kê các trường có mặt trong nhóm 20 trường đứng đầu trong tất cả các danh sách. Các trường được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái vì các bảng xếp hạng đều không xếp theo thứ tự.

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO KỸ SƯ Ở BẬC ĐẠI HỌC

Danh sách này được biên soạn dựa theo bảng xếp hạng “Những trường Đại học Tốt nhất năm 2005” của tạp chí tin tức U.S. News and World Report, Hoa Kỳ, và trang web StudentsReview.com, do các sinh viên đã tốt nghiệp Viện Công nghệ Massachussettes soạn ra nhằm trả lời “những câu hỏi sinh viên mong muốn họ có đủ hiểu biết để đặt ra thắc mắc”.

• Đại học Tổng hợp Cornell, thành phố New York
• Đại học Tổng hợp Johns Hopkins, bang Maryland
• Viện Công nghệ Massachussetts, bang Massachussets
• Đại học Tổng hợp bang Pennsylvania, bang Pennsylvania
• Đại học Tổng hợp Purdue, bang Indiana
• Viện Bách khoa Rensselear, thành phố New York
• Đại học Tổng hợp Rice, Texas
• Đại học Tổng hợp Stanford, bang California
• Đại học Tổng hợp Texas A&M ở Khu Đại học, bang Texas
• Đại học Tổng hợp bang Illinois ở Urbana-Champaign, bang Illinois
• Viện Bách khoa và Đại học Tổng hợp bang Virginia, bang Virginia

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO KINH DOANH Ở BẬC ĐẠI HỌC

Danh sách này dựa theo bảng xếp hạng “Những trường đại học tốt nhất năm 2005” của tạp chí tin tức U.S. News and World Report, “Các trường đào tạo kinh doanh tốt nhất năm 2004” của tờ Business Week (danh sách này được cập nhật hai năm một lần), và bảng xếp hạng các trường đào tạo kinh doanh của tạp chí Forbes từ năm 2003, nhằm tìm kiếm kết quả tốt nhất cho việc đầu tư theo học ở những trường đang được xem xét.

• Đại học Tổng hợp Carnegie Mellon, bang Pennsylvania
• Đại học Tổng hợp Cornell, thành phố New York
• Đại học Tổng hợp Emory, bang Georgia
• Viện Công nghệ Massachussetts, bang Massachussetts
• Đại học Tổng hợp New York, thành phố New York
• Đại học Tổng hợp bang Michigan, bang Michigan
• Đại học Tổng hợp bang Bắc Carolina ở Chapel Hill, bang Bắc Carolina
• Đại học Tổng hợp bang Pennsylvania, bang Pennsylvania
• Đại học Tổng hợp bang Texas ở Austin, bang Texas
• Đại học Tổng hợp bang Virginia, bang Virginia

9 cách nhìn người lưu truyền ngàn năm

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỔI TIẾNG NHẤT

“Các trường đại học nổi tiếng nhất” (Ivy League) đề cập đến tám trong số các trường đại học lâu đời và có uy tín nhất ở Hoa Kỳ. Các trường này đồng ý cùng chơi thể thao trong một đội và cùng có những trông đợi giống nhau vào thành tích học tập của các vận động viên. Vì đều là những trường được thành lập đầu tiên ở Hoa Kỳ nên hầu hết khu học xá lâu đời và đặc biệt này có đặc điểm rất cũ kỹ và phủ đầy cây thường xuân; liên minh các trường này, và các trường đại học thành viên, được biết đến với tên gọi Ivy League. Tất cả tám trường này nằm trong nhóm các trường xếp hạng cao nhất ở Hoa Kỳ; đó là các trường Đại học Tổng hợp Brown, Đại học Tổng hợp Columbia, Đại học Tổng hợp Cornell, Đại học Tổng hợp Dartmouth, Đại học Tổng hợp Harvard, Đại học Tổng hợp bang Pennsylvania, Đại học Tổng hợp Princeton, và Đại học Tổng hợp Yale. Tên tuổi các trường này và tên gọi Ivy League tiếp tục gọi lên hình ảnh về sự ưu việt của nền giáo dục đại học Hoa Kỳ.

EducationUSA
SỰ CỔ VŨ NỀN GIÁO DỤC QUỐC TẾ

EducationUSA là một mạng lưới toàn cầu bao gồm hơn 450 trung tâm tư vấn và thông tin trên 170 quốc gia do Vụ Giáo dục và Văn hóa thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hỗ trợ. Các trung tâm này tích cực quảng bá nền giáo dục Hoa Kỳ đến toàn thế giới nhờ vào việc đưa ra thông tin chính xác, dễ hiểu, khách quan và kịp thời về các cơ hội giáo dục ở Hoa Kỳ và hướng dẫn những ai đủ điều kiện cách thức nắm bắt các cơ hội này tốt nhất.

Các trung tâm tư vấn của EducationUSA có đội ngũ nhân viên là các tư vấn viên chuyên nghiệp, nhiều người trong số họ có kinh nghiệm trực tiếp đã từng học tập ở Hoa Kỳ, và/hoặc nhận các chứng chỉ do Bộ Giáo dục xác nhận đã được đào tạo về nền giáo dục Hoa Kỳ và quá trình tư vấn. Hàng năm, họ giúp khoảng 25 triệu sinh viên quốc tế tương lai, vừa tư vấn trực tiếp, qua điện thoại, email hoặc qua Internet.

Tư vấn viên của EducationUSA cung cấp nhiều thông tin và dịch vụ cho sinh viên quốc tế ở mọi giai đoạn tìm trường mà không hề thu một khoản phí nào. Họ biết sự khác biệt giữa nhiều loại trường đại học, cao đẳng ở Hoa Kỳ và đưa ra lời khuyên làm thế nào xác định được trường nào đáp ứng nhu cầu giáo dục và nghề nghiệp tốt nhất cho từng người. Họ biết quy trình đăng ký hoạt động như thế nào, có thể tư vấn về những vấn đề như kiểm tra, viết bài luận và thư giới thiệu và thường cũng có thể giúp tìm các cơ hội hỗ trợ tài chính nữa.

Vì các tư vấn viên của EducationUSA thường xuyên được cập nhật các yêu cầu an ninh và luật nhập cư của Hoa Kỳ nên họ cũng có thể hướng dẫn việc xin thị thực và phỏng vấn. Nhiều trung tâm của EducationUSA cung cấp các dịch vụ chuyên dụng như hội thảo về việc viết bài luận và sơ yếu lý lịch, chuẩn bị trước khi lên đường, dịch và công chứng giấy tờ.

Hãy tìm trung tâm gần bạn nhất tại địa chỉ http://educationusa.state.gov/.

Tuần lễ Giáo dục Quốc tế

Tuần lễ Giáo dục Quốc tế là cơ hội để ghi nhận lợi ích của giáo dục và trao đổi quốc tế trên toàn thế giới. Sáng kiến chung của Bộ Ngoại giao và Bộ Giáo dục Hoa Kỳ là một phần trong những nỗ lực của chúng tôi nhằm thúc đẩy các chương trình chuẩn bị một môi trường toàn cầu cho dân chúng Mỹ và thu hút những nhà lãnh đạo tương lai ở nước ngoài đến nghiên cứu, học tập và trao đổi kinh nghiệm ở Hoa Kỳ.

Chúng tôi hoan nghênh sự tham gia của mọi cá nhân và trường học quan tâm đến những hoạt động giáo dục và trao đổi quốc tế, trong đó bao gồm các trường phổ thông, cao đẳng và đại học, các đại sứ quán, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, hiệp hội và các tổ chức cộng đồng.