25 tháng Ba năm 2020 tang lễ Thái Thanh. California đang mùa đại dịch Covid-19. Không thể ra khỏi nhà. Tôi ngồi lặng lẽ cầu nguyện và nhớ chị.
Từ những năm sáu mươi của thế kỷ trước, khi Sài Gòn còn là thủ đô Việt Nam Cộng Hoà, tôi có duyên may, được làm việc bên chị Thái Thanh. Hằng tuần, liên tục nhiều năm, hai chị em cùng chủ trương một chương trình phát thanh, kết hợp bài hát với bài viết để nói lên tình tự quê hương.
Người hát- người viết, nhờ đó mà thân quí. Và càng thêm thân quí hơn, khi cả nước bị bức màn tre, bức màn sắt trùm kín. Sách báo, băng nhạc bị hỏa thiêu. Văn học, nghệ thuật bị khai trừ. Giáng sinh năm 1975, tám tháng sau đổi đời, trong khi chờ đợi đi cải tạo và tan tác, một số bằng hữu nghệ sĩ Sài Gòn tìm lại ngồi bên nhau.
Họp mặt nửa đêm Noel năm ấy, trong ánh nến long lanh, bỗng vang lên tiếng ai đó giục giã: “Hát đi, Hát đi chứ.” Rồi nghe giọng chị Thái Thanh tinh nghịch, ra vẻ như ta đây đàn chị, yểu điệu dỗ dành: “Ừ, thì hát. Hát nhé.” Và tiếng hát vút lên cao, bất chấp mọi rình mò hù dọa.
Tiếng hát Thái Thanh. Thêm tiếng đàn Hoài Bắc. Vẫn những cung bậc quen, những làn điệu cũ.
Từng nhịp, từng lời, nối tiếp nhau bay bổng. Chỉ vậy thôi, mà sao có lúc tôi thấy có gì đó rơi vỡ, rồi thấy mình nhoà lệ. Không. Không chỉ mình tôi khóc. Chẳng hiểu bằng cách nào, tôi biết tất cả đều khóc. Sau này hỏi thêm, tôi biết chị Thái Thanh là người khóc nhiều nhất, vì hầu hết những người họp mặt đêm ấy đều đã ra đi. Tiếng hát Thái Thanh đi theo họ. Nhiều người mang tiếng hát ra biển. Có người đi mà không bao giờ đến.
Không biết họ ra sao nhưng tiếng hát Thái Thanh những ngày này đang được nghe khắp năm châu bốn biển.
Tiếng hát ấy cũng đang ở trên trời, như thơ người tù khổ sai Trần Dạ Từ:
Sớm mai vác rựa vô rừng
Chợt nghe chim hót tưng bừng một phương
Điệu gì lơ lửng khói sương
Đúng là ông Phạm Đình Chương đây rồi
Ai kia lã lướt khóc cười
Véo von tiếng hát một trời Thái Thanh
Một trời Thái Thanh. Tiếng hát chị Thái. Tiếng hát bạn tôi đã lên trời. Bầu trời quê hương cũng chính là lòng người, cả hai miền Nam Bắc.
