Site icon Tạp chí Đáng Nhớ

Hoàng cung thời xưa giữ ấm giữa mùa đông như thế nào?

Vào thời nhà Thanh, trong vòng một năm, Bắc Kinh có tới hơn 150 ngày chìm trong thời tiết giá lạnh, thời điểm lạnh nhất có thể xuống tới âm 20, 30 độ. Nơi đó không có hơi ấm, không có thảm điện giữ nhiệt, không có áo giữ nhiệt, không có áo phao, lại càng chẳng có điều hoà. Hoàng đế và các phi tần, hoàng tử, hoàng tôn, cùng một lượng lớn cung nữ, thái giám sinh sống trong Tử Cấm Thành, làm thế nào có thể giữ ấm để trải qua được mùa đông buốt giá và dài lê thê như vậy?

Một phòng bên trong Tử Cấm Thành. (Ảnh qua wmf.org)

Các kiến trúc sư thời xưa có những công cụ giữ ấm vô cùng độc đáo. Họ xây những bức tường của cung điện thành những bức vách rỗng, hay còn gọi là “bức tường lửa”. Phía trong tường có đào đường hầm dẫn nhiệt, những ô đưa than tiếp thêm lửa được thiết kế dưới gầm mái hành lang bên ngoài cung điện, phía trong miệng đốt than sẽ đốt than củi. Sức nóng lan theo tường rỗng, toả hơi ấm đến khắp đại điện.

Vì muốn nhiệt lượng luôn lưu thông nên phía cuối đường dẫn này có thiết kế ống thông khói. Đường tiếp nhiệt này còn thông thẳng tới giường của hoàng thượng và gầm giường ngủ của những người khác, tạo hành những “chiếc giường ấm áp” và những “căn phòng ấm áp”, khiến cả cung điện đều cảm thấy ấm áp như mùa Xuân.

Vào mùa Đông, trong hoàng Cung hai triều Minh Thanh, đa phần đều đốt than củi để giữ ấm. Do vậy trong cung còn có một cơ cấu phụ trách việc đốt than “giữ ấm” vào mùa Đông, có chức quan Tích Tân Ti, chuyên quản việc cung ứng than củi trong hoàng cung. Vào thời nhà Minh, những quan viên của cơ cấu này có thể trực tiếp tới bẩm tấu trước hoàng thượng, địa vị của họ khá được coi trọng. Vào thời nhà Thanh, trong hoàng cung còn thiết lập 3 cơ cấu phụ trách việc “giữ ấm” cho hoàng cung, ngay cả việc nhóm lửa đốt lò cũng đều có chuyên gia phụ trách, người quản lý chuyên trách.

Những thái giám trong ba cơ cấu này, vào mùa đông công việc của họ không hề nhẹ nhàng. Ví như những thái giám quản việc tích luỹ và phân phát củi tại kho củi mà nói, số người trong Tử Cấm Thành nhiều như vậy, nên nhu cầu than củi cho cả mùa đông đương nhiên cũng không ít. Có tài liệu ghi lại rằng, vào những năm Càn Long thời Nhà Thanh, tiêu chuẩn cung ứng than củi mỗi ngày trong cung là: Hoàng Thái Hậu là 120kg, Hoàng Hậu là 110kg, Hoàng quý phi là 90kg, Quý phi là 70kg, công chúa 30kg, hoàng tử 20kg, hoàng tôn 10kg. Hơn nữa để khói không ám vào trong phòng, nơi đốt than còn cần chuẩn bị những loại than củi chất lượng tốt, không khói, không mùi, cháy đượm và bền.

Tử Cấm Thành. (Tranh qua Wikipedia)

Trong bài thơ “Đông Dạ Ngẫu Thành” của hoàng đế Càn Long từng ghi lại tình hình cụ thể và cảm nhận về việc “giữ ấm” vào mùa Đông trong Tử Cấm Thành. Thơ rằng:

Nhân khổ đông nhật đoản, Ngã ái đông dạ trường.
Hạo nguyệt huyền trường không, sóc phong biều toái sương.
Thuỳ liên tại cù du, hồng trúc minh đồ đường.
Bác sơn chú thuỷ trầm, hoà dĩ mai nhị hương.
Xao thi bất giác lãnh, lậu vĩnh dạ vị ương.

Tạm dịch:

Người khổ vì ngày Đông ngắn, ta lại thích đêm Đông dài.
Trăng sáng lơ lửng giữa không trung, gió bấc thổi tan sương sớm.
Rèm rủ trên tấm thảm, nến hồng sáng giữa nhà.
Nén Bác Sơn nước trẫm, như hương hoa mai.
Mượn thơ không thấy lạnh, nước nhỏ chưa quá đêm thâu.

Chất giọng Huế có mấy sắc thái?

Tiếng nói - một trong những "mã khoá chính" - mở ra sắc thái văn hoá của cả một vùng đất quê hương. Đó là bằng chứng cho sự tồn...

Ngày về trong giấc mơ hoa

Số tác phẩm của nhạc sĩ Hoàng Giác chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nhưng trong số đó đã có 2 tuyệt phẩm là Mơ hoa và Ngày về. Đó...

Truyện Chưởng ở Sài Gòn trước 1975

Khoảng năm 1960, tờ Dân Nguyện của ông chủ bút Hà Thành Thọ bỗng khởi đăng nhiều kỳ (feuilleton) cuốn tiểu thuyết võ hiệp Lam y nữ hiệp của Hồng...

Hà Nội năm 1990 trong 50 bức ảnh của John Vink

Trẻ em nhảy tàu điện, đánh cờ bên bờ hồ Gươm, tiệm cắt tóc ven hồ… là những hình ảnh sẽ khiến nhiều người xúc động về Hà Nội năm...

Đàn guitar phím lõm

Guitar phím lõm còn có các tên gọi khác như: guitar vọng cổ, guitar cải lương, lục huyền cầm. Đó là loại nhạc cụ độc đáo của Việt Nam được...

Trần Hữu Trang – Cuộc đời và tác phẩm

Soạn giả cải lương Trần Hữu Trang quê ở xã Phú Kiết, tỉnh Tiền Giang (trước đây là tỉnh Mỹ Tho, trước nữa là tỉnh Định Tường). Soạn giả là...

Chị gái Sài Gòn, giờ tóc đã qua vai?

Gặp chị lần đầu, ấn tượng với cái đầu trọc bóng được giấu lấp ló dưới vành nón vải rộng. Khách trên xe trung chuyển tuôn xuống được chị chia...

Vài suy niệm về Francisco de Pina và việc hình thành chữ Quốc Ngữ

Tóm tắt Xem trong các viện lưu trữ, dường như chúng ta không thể khám phá ra tài liệu quan trọng nào chưa được khai thác để tìm hiểu về...

Mâm cơm gia đình, đâu đơn giản chỉ là đồ ăn thức uống

Ngày còn thơ bé, mãi đi chơi nên không về ăn cơm với gia đình, ai cũng bị mẹ bắt ép ngồi ăn, còn phụng phịu không chịu ăn. Đến...

Ảnh hưởng của Phật giáo trong pháp luật thời Lý

Đạo Phật đã ảnh hưởng trong pháp luật thời Lý không những về lòng từ bi, lòng khoan dung mà còn ảnh hưởng về cách đối xử với phạm nhân...

Ngắm Hà Nội thập niên 1980 – 1990 qua ảnh của người Mỹ

Những hình ảnh đặc sắc về Hà Nội từ năm 1986-1995 do nhiếp ảnh gia người Mỹ William E Crawford thực hiện sẽ khiến nhiều người không khỏi bồi hồi…...

Cách đổi ngày dương lịch ra ngày can chi

Ngày can chi : Ngày can chi theo chu kỳ 60 , độc lập không lệ thuộc vào năm tháng âm lịch hay năm tháng can chi- (Kể cả tháng...

Exit mobile version