Thời trước năm 1975, mía ghim là món ăn vặt đường phố nổi tiếng ở Sài Gòn. Vào thời điểm đó, người ta hay ăn mía (nhả bã) chứ không như bây giờ chỉ uống nước mía ép.
Mía để ăn hồi đó là cây mía có vỏ màu vàng xanh, nhỏ và mềm hơn mía vỏ tím hiện giờ chỉ để ép chứ không ăn được vì cứng.
Mía ghim là món ăn rất đơn giản, là những khúc mía được cắt ngắn khoảng 2-3 cm, rồi ghim vào đầy một thanh tre mà một đầu được chẻ ra thành khoảng 1 chục nan mảnh. Những khúc mía sau khi được ghim vào nan tre thì sẽ xòe ra như bó bông. Phần dưới thanh tre là chỗ cầm, vừa đi dạo vừa đưa cây mía ghim lên miệng rút mía ra ăn.
Ngoài ra có cách ăn khác là cắt khúc ngắn chừng 2-3cm, rồi chẻ ra 4-6 phần theo kiểu múi cam rồi ướp với đá hoặc bỏ tủ lạnh. Mía chẻ vừa mát, vừa ngọt, ăn rất đã khát.
Ngoài các loại mía ăn sống ướp lạnh, còn có loại mía hấp ăn nóng. Mía sau khi hấp sẽ được lóc vỏ, tiện thành đoạn ngắn, cho vào từng bịch nylon nhỏ rồi ủ để giữ nóng. Mía hấp ăn mềm, vị ngọt dịu, nhiều nước, lại ăn nóng nên đặc biệt ngon vào những buổi tối lạnh, thích hợp với người lớn tuổi và con nít vì mềm và ít rát lưỡi.
Thời gian sau này, ở thôn quê còn có cách ăn mía là các em nhỏ cầm nguyên khúc mía dài 3,4 tấc còn nguyên vỏ, đưa lên miệng để tuốt vỏ mía bằng răng hàm, tuốt xong thì lấy răng cửa để cắn mía rồi nhai nhả bã. Bây giờ tưởng tượng lại cảnh hồi nhỏ tuốt mía bằng răng như vậy, tôi vẫn còn thấy rùng mình xót cho hàm răng.
Dưới đây là một số hình ảnh các em bé đi bán mìa ghim dạo ở trên đường phố, đặc biệt là các công viên ở Sài Gòn trước năm 1975.
Nghề bán mía ghim không cần nhiều vốn, ai cũng có thể làm. Người bán thường là trẻ em, và người mua cũng thường là các em bé vòi vĩnh cha mẹ mua cho.
Theo sự đổi thay của thời đại, cùng với sự phát triển phong phú của các loại bánh kẹo, quà vặt, nên mía ghim dần dần vắng bóng, thay vào đó là nước mía, đặc biệt là sự các quầy “nước mía siêu sạch” như hiện nay. Quảng cáo là siêu sạch nhưng nhìn cách làm thì vẫn thấy chưa được sạch lắm. Tôi vẫn nhớ về những xe nước mía hồi thập niên 1990, các bà, các cô xoay vòng đồ ép mía bằng tay trông rất cực khổ. Sau đó thì mới có mép ép mía xoay bằng mô tơ điện, nhưng thình thoảng cũng nghe nói nhiều người không cẩn thận bị cuốn tay vào máy ép bằng điện đó, rất nguy hiểm.
Hẳn là những người sinh trước năm 1990 đều thấy quen thuộc với hình ảnh “cô gái nước mía” này. Không biết vì sao mà từ những năm 1990 trở đi, hình ảnh của cô được “viral” trên tất cả các xe ép nước mía làm bằng thiếc. Trước khi cô này xuất hiện thì xe nước mía không phải bằng kim loại mà là bằng gỗ, như hình ảnh dưới đây.
Tổng hợp
