Những ngày cuối thu, lá cuốn xào xạc theo chiếc xích lô lững thững trên con phố nhỏ ngả nắng vàng hoe. Đôi tai lỡ bắt chút thanh âm văng vẳng đâu đó trên con dốc nhỏ trở vào làng, lòng lại da diết thấy nhớ thật nhiều một lũ trẻ con bắt cá đâu về sau mùa mưa ngập lối. Chợt giật mình ngỡ ngàng đến tâm can, hoá ra đã xa lắm rồi, một thời ngô nghê nay chỉ còn là góc nhỏ trong tâm hồn. Lũ trẻ miền ấy đã lớn lên, bắt chuyến tàu đời mà loanh quanh muôn lối, để lại ở đấy một khoảng trời mênh mang đầy ắp tiếng cười lánh lót, hồn nhiên như chưa từng biết khóc là gì.
Tháng bảy mưa ngâu, đất cằn đón cho mình giọt nước tự nhiên mát lành, ve vuốt quê hương sau mùa đổ lửa. Tháng bảy ghé về và tuổi thơ tôi ngập nước với màu bùn nâu úa bạc trên những đôi chân trần, trên cả những gánh cỏ non hăng nồng bà gánh cho trâu. Chúng tôi theo chân con bò vàng chậm chạp giữa đồng sâu mênh mông nước, chạy theo con lươn, con chạch, ngóng mắt trông con cua đồng nghênh ngang giữa lối mòn và nghe tiếng tôm tép không dứt buổi kì kèo cãi cọ, đành đạch giãy mình như bực mình cáu kỉnh chuyện nước non. Sắc nâu vương trên mái tóc, những vết bùn tròn tròn như những hạt mưa li ti nhỏ bé mà lấp lánh tuyệt đẹp. Vết tròn chấm đầy trên tóc mẹ bạc mờ, trên gò má bố đang dần sâu theo mùa mưa giăng lối và vết tròn loang lổ một góc chân dung tuổi tôi úa vàng như sắc tàn phai của hoài niệm.
Mùa nước dần qua, tôi hong tim mình bằng những ngày mặt trời thả nắng rong chơi, nắng vàng ấm áp nhưng chẳng kém phần can trường thắp cháy một trời phượng đỏ rực say cả huyết mạch. Mùa phượng, là mùa đuổi theo cánh ve sầu. Lũ trẻ nghe ve kêu chẳng bao giờ thấy đầu váng vất, đinh tai vì với chúng, tiếng ve là tiếng gọi mùa bay nhảy, dẹp gọn sách vở. Chúng đón ve về bằng niềm hăng say, phấn khởi tột cùng.
Tháng năm ấy đã hằn in cả sắc xanh của những mảnh vườn, những mảnh vườn chưa lúc nào hết màu cỏ xanh vì thức cỏ hoang dại ấy mạnh mẽ hơn so với những gì chúng tôi biết tới. Sắc cỏ xanh non còn là nỗi lòng của những đứa trẻ ngày rời tiếng trống, là những hi vọng mong manh, những âu lo chập chờn của tuổi mới lớn. Và dưới những mảnh vườn bé tí, dưới tán me ngày hè đón gió, dưới cả từng khoảnh khắc thời gian âm thầm bỏ trốn, lũ trẻ con đã lặng lẽ giấu cho riêng lòng những chân thành, mong ước và rung động đầu tiên rất thật.
Cổ tích miền tôi dừng lại khi ve ngưng cất tiếng gọi hè sang, hoa giấy hoa cau cũng tàn, đã thôi ươm sắc tím và nắng mới cũng đã nhạt vàng. Tán xanh rồi cũng hoá mùa tàn lá, trơ trọi mình để đợi ngày xuân ghé.
Tháng năm miên viễn, tiểu thuyết đời tôi vẫn cất giấu một chương chưa viết, có phải vì hồn nhiên đứt quãng hay mơ mộng nào rồi cũng phải hoá thực tại khốc tàn? Tôi nào biết được rõ thế vì thực tâm tinh khôi để đấy, như cố giữ lấy một mảnh tâm hồn chẳng ám mùi khói, hơi sương, mực nhám. Và tôi sẽ ước mong nhiều hơn, rằng ngày giáp mặt nhau giữa phố xá đường xa lạ lẫm, lũ trẻ con cũng sẽ chẳng vì thế mà tự biến nhau thành những điều lạ lẫm, bình thường xung quanh. Hay có cơ hội bắt kịp con tàu về lại thuở bé, đôi mắt sẽ chẳng vì hoài niệm, nhung nhớ mà nhạt nhoà, để sâu bên trong vẫn cố tin chính mình còn vẹn nguyên một vạt lòng trong trắng, một trái tim có biết đâu tổn thương là gì.
Tôi sẽ chấp nhận là một kẻ giả dối, gạt lừa bản thân, câu dối lời gạt sẽ chẳng làm ai đau, giả dối để được là một đứa trẻ vô tư giữa đời, chẳng thiết nghĩ chuyện nhân thế vẩn đục, vui thì cười, buồn thì khóc và mệt mỏi sẽ trèo lên lòng mẹ mà nhắm mắt say ngủ, rồi muộn phiền sẽ tan đi theo nắng gió chờ ngày mưa lại ghé. Tuổi bé đẹp đẽ phần nào là vì dẫu có buồn thì cũng là nỗi buồn trong tích tắc, trong khoảnh khắc mà thôi.
Hoá thân làm trẻ nhỏ để đem lòng mình rong ruổi chẳng mệt trên những chuyến tàu bao thuở từng qua, để giữ cho một góc hồn tôi mãi thế – là chuỗi hồn nhiên không dứt như giấc chiêm bao mà người nằm mơ chẳng tỉnh, ắp đầy, vĩnh cửu, bao la.
