Có hai mảng nội dung mang tính văn nghệ của báo Xuân xưa có sức thu hút độc giả. Đó là Hồi ức về Tết xưa và Thơ.
Độc giả xem báo Xuân thường đọc được những hồi ức đầy cảm xúc viết về những cái Tết ngày xưa của một số tác giả. Người viết có thể là một nhà báo, nhà văn, nghệ sĩ, một người hoạt động chính trường, một họa sĩ. Ở những số báo thường ngày, họ bình luận chuyện thời sự, vẽ tranh minh họa, viết biên khảo hay truyện ngắn, tiểu thuyết… nhưng khi tham gia viết báo xuân, họ kể về chính mình, một kỷ niệm đã trải qua ở một khoảng đời, một tuổi thơ xa lắc lơ, một cái Tết đáng nhớ… Hầu hết những bài này được viết bằng giọng văn rất chân thành, đầy cảm xúc nên càng đọc càng thấm.
Nhà văn Mai Thảo, trong Khởi Hành số Xuân Canh Tuất 1970 viết Tùy bút “Thăm nhà một buổi” thể hiện tâm trạng u hoài sau mười sáu năm gia đình ông di cư vào Nam. Trong mười sáu năm, có những người già đã ra đi và những em bé trong dòng họ được khai sinh. Khi về Phú Nhuận thăm cha mẹ ở một căn chung cư, ông thấy ở đó có một bầu không khí lặng lẽ, tịch mịch như trong một tản văn của Alphonse Daudet viết về cõi của người già. Khi soi vào tấm gương mà gia đình mang từ miền Bắc vào ông đã từng soi những ngày thơ, ông thấy bên kia gương “sự truyền tiếp vô hình mà rực rỡ… tự động, hiển hiện trên từng xó góc một”.
Minh họa trong báo Tiếng chuông 1963.
Nhà văn – họa sĩ Tạ Tỵ cũng trong tờ báo này, có bài hồi ức “Quê ngoại” viết rất chi tiết, giọng văn chân thật. Ông kể về một dịp Tết ngày còn bé, được mẹ đưa về thăm quê ngoại ở một vùng biển nghèo gần Yên Tử. Chuyện vất vả tàu xe ngày Tết thuở xưa đi từ Hà Nội qua mấy chặng tàu lửa, tàu thủy, đi bộ dưới mưa rét mới đến quê, và những ngày xuân ở quê nghèo vùng biển Bắc bộ, những đối đãi trong người thân ở gia đình ngày Tết sao mà xúc động và buồn cho những con người trên một quê hương nghèo khó.
Hoặc bài viết “Cái Tết cuối cùng trên đất Pháp” của nghệ sĩ Kim Cương trong giai phẩm Sống Xuân Con Gà Tết Kỷ Dậu 1969. Bà kể chuyện trong thời gian sống bên Paris, một đêm Giao Thừa nghỉ diễn, bà cùng em gái là Kim Quang nắm tay nhau dạo chơi trong ánh đèn rực rỡ của kinh đô ánh sáng mà cảm thấy nhớ nhà da diết. Cả hai hướng về quê nhà, không chỉ nhớ má và em, nồi thịt kho dưa giá mà còn nhớ quê hương, sân khấu, khán giả. Khi hai chị em vào quán cà phê gọi hai tách trà nóng uống cho ấm bụng, lấy ra mấy thứ mứt mang theo để nhấm nháp thì cảnh quê hương trên máy truyền hình được bật lên với cảnh bom rơi đạn nổ khiến cả hai vội vã ra về, lòng đau xót. Về tới nhà, nằm nghe khúc dân ca lại trào nước mắt và bà thấy một niềm thương dâng trào như men say, như sóng ngầm, xao động từ trong sâu kín của tâm hồn và sau đó đánh điện xin má cho trở về ngay và lòng nguyện gắn bó không bao giờ rời bỏ quê hương.
Mảng thơ trên báo Xuân, có bài nằm trong trang mục hẳn hoi, có bài được đệm vào chỗ trống của trang. Đọc báo xuân xưa, thường nhặt được những bài thơ hay, nhiều câu thơ hàm súc, cảm động. Thơ của các tác giả như Vũ Anh Khanh, Tạ Ký, Viễn Châu, Lê Minh Ngọc, Thanh Nam, Đinh Hùng, Kiên Giang, Hoàng Hương Trang… luôn buồn, cái buồn man mác trước một mùa xuân đẹp khi con người còn nặng nỗi hoài hương, thương xót cho quê nhà đang cảnh chiến tranh hay nhớ về cảnh sum họp đã không còn. Xin trích dẫn vài khổ thơ hay:
Người đi, ta tiễn người đi nhé!
Cho đẹp lòng nhau, cạn chén thề
Đêm chẳng rét nhiều sao lá đổ
Thuyền neo bến gió lạnh lùng ghê!
Người đi, ta tiễn người đi vậy!
Đợi bóng hoàng hôn vướng lũy tre
Một giã mẹ già, hai giã vợ,
Ba mùa con dại ngóng chân đê! (Tống biệt – Vũ Anh Khanh. Hương Gió Việt – Xuân 1948)
Lòng riêng nào những xuân hay Tết
Dứt áo ra đi một chuyến này
Những chuyện tâm tình không tỏ được
Hoa đào trước cửa lả lơi bay…
Bỗng nhiên trời đất đem xuân lại,
Mùa mới dâng hương ngập luống cày
Chim hót bình minh, hoa đón gió
Và người sực tỉnh một cơn say. (Xuân về thương nhớ với ai đây – Tạ Ký. Đời Mới – Xuân 1955)
Tôi vẫn lái cuộc đời tôi trên những con đường quen thuộc
không mây
Dù mùa lá rụng hay dù tiếng kèn nửa đêm có căng buồm thổi
đến Honolulu nhiều gió
Xa rồi Việt Nam Đà Lạt và cà phê Tùng cuối năm
Anh gục đầu trong hầm cà phê Figaro Nữu Ước
Chuyến ô-tô-buýt của đời tôi vẫn chạy hoài
Trên những con đường Mỹ châu trống rỗng (New York, tháng 11, 1965 – Phạm Công Thiện. Văn – Xuân 1966)
Chẳng biết ngàn sau bên chợ Đủi
Còn ai ngồi uống rượu vì ai?
Tấc lòng trải rộng qua trang giấy
Thơ ngấm từng trang tiếng thở dài
Ngõ hẹp đêm nay trên gác trống
Nhớ vô cùng nhớ tuổi hai mươi!
Dây nào kéo được thời gian lại
Để tóc này xanh miệng ấy tươi? (Gửi nhau tâm sự – Hà Thượng Nhân. Tiền Tuyến – Xuân 1972)
Các cây bút nổi tiếng thường viết cho báo Xuân miền Nam trước đây có Vương Hồng Sển, Tùng Lâm, Bình Nguyên Lộc, Sơn Nam, Võ Phiến, Vũ Hạnh, Bà Tùng Long, Việt Tha, Tô Nguyệt Đình, Song Thao, Ngọa Long… Các báo Tự Do, Sáng Dội Miền Nam, Tiền Tuyến… có nhiều bài vở của các cây bút gốc Bắc. Một số cây bút thường thấy xuất hiện trên báo Xuân thập niên 1970 như Trường Kỳ chuyên viết về nhạc trẻ và đời sống giới trẻ, Trần Trọng Thức viết về kinh tế và bình luận thời cuộc. Danh sách còn rất dài, ở đây chỉ xin nêu vài cái tên nổi bật còn nhớ.
