Tại sao nhà ở Việt Nam quá hẹp? Đây dường như là một câu hỏi phổ biến của du khách khi đến Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và Sài Gòn. Mặt tiền hẹp, trái ngược với phần mở rộng theo chiều dài. Những đặc điểm của loại hình này được gọi là Nhà ống.
Có tin đồn rằng nhà ống phổ biến là do luật thuế lỗi thời từ thế kỷ 19, tính thuế dựa trên chiều rộng của mặt tiền. Tuy nhiên, những lý do thực sự đằng sau biểu tượng hiện đại này của kiến trúc đô thị Việt Nam có liên quan nhiều hơn đến nhu cầu thực tế.
Nguồn gốc truyền thống của nhà ống
Nếu bạn đã từng bắt gặp những bức tranh về khu phố cổ Hà Nội trong thập niên 60-70 của họa sĩ Bùi Xuân Phái, bạn sẽ thấy những ngôi nhà hình hẹp tương tự đứng cạnh nhau rất cổ kính và thẩm mỹ.
Chúng trông giống những ngôi nhà ở Hội An ngày nay. Sự khác biệt là những ngôi nhà ống của thế kỷ 20 chỉ có hai tầng với mái ngói gốm truyền thống. Nội thất của nhà ống cũng khác nhau, vì một hoặc thậm chí hai giếng trời được kết hợp ở giữa nhà để ánh sáng mặt trời chiếu vào.
Nhà ống cổ xưa vẫn được bảo tồn đặc biệt cho du lịch, chẳng hạn như Cafe Pho Co (Old Town Cafe) tại 11 Hang Gai và Nhà cổ ở 87 Mã Mây, Hà Nội. Nhiều ngôi nhà cổ ở Hội An cũng là mẫu mực của phong cách kiến trúc này. Đây là những tàn dư của quá khứ, đứng tự hào giữa cơn bão hiện đại hóa và thương mại hóa quét qua các thành phố lớn trong thập niên 90 và biến đổi kiến trúc của chúng.
Khi nền kinh tế Việt Nam trải qua cải cách, các thành phố trở nên đông dân cư. Các khu vực trung tâm như khu phố cổ của Hà Nội trở thành địa điểm chính để kinh doanh và giá trị của những ngôi nhà cổ đột nhiên tăng vọt. Các tầng đầu tiên của những ngôi nhà này đều biến thành cửa hàng và quán cà phê, trong khi các gia đình tiếp tục sống ở phía sau hoặc trên tầng hai.
Các gia đình khác đã bán nhà của họ để chuyển đến những nơi ở hiện đại và khang trang hơn, và khi ngày càng nhiều chủ doanh nghiệp tràn vào khu vực đã chật cứng, những ngôi nhà hẹp trở nên hẹp hơn để đáp ứng sự tăng trưởng về số lượng của các doanh nghiệp nhỏ.
Nhà ống hiện nay
Trong nhiều thập kỷ, các thế hệ trong một gia đình chia sẻ cùng một không gian và khi những tiến bộ trong kỹ thuật xây dựng cho phép họ rời xa mái ngói và xây thêm nhiều tầng, những ngôi nhà ngày càng cao hơn, để một gia đình lớn có thể sống cùng nhau. Điều này đã tiết kiệm cho mọi người rất nhiều tiền, bởi vì nhiều người Việt Nam vẫn muốn có nhà riêng của họ trên một mảnh đất có lối vào riêng, trái ngược với việc sống trong các căn hộ.
Chẳng bao lâu, những ngôi nhà ống đã trở thành một cảnh tượng phổ biến và là biểu tượng của cuộc sống thành phố. Khi các thành phố tiếp tục mở rộng ở các khu vực được xây dựng mới, đất và nhà được bán theo cùng một kiểu, với mặt tiền hẹp và khu vực sinh sống kéo dài, chủ yếu là vì lý do kinh tế. Đây là một giải pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí cho dân số đô thị ngày càng tăng và là lựa chọn cho các gia đình có thu nhập trung bình thích nhà ở trên trái đất.
Vì sự gia tăng dân số này phần lớn bao gồm những người đến từ các vùng nông thôn, nhiều người trong số họ coi thành phố là nơi ở tạm thời, hình dạng của ngôi nhà không được coi là một vấn đề lớn. Nhà của tổ tiên họ ở nông thôn, với những khu vườn và cây cối và kết nối gia đình, vẫn là ngôi nhà thực sự của họ.
