Bạc xỉu (hay bạc sỉu, pạc xỉu, pạc sỉu, … ) là gọi tắt của cụm từ “bạc tẩy xỉu phé” – âm Quảng Đông của chữ 白底小啡 (đọc là Bái dǐ xiǎo fēi, phiên âm Hán Việt là “bạch để tiểu phê/phi”).
Trong đó, bạc (= bạch 白) là màu trắng; tẩy (= để 底) là đáy; xỉu (= tiểu 小) là nhỏ, ít (tính từ), một chút (phó từ); phé (= phê/phi 啡) là cà phê.
Bạc tẩy xỉu phé (bạch để tiểu phê/phi) không có nghĩa là dùng ly nhỏ uống cà phê mà là ly có sữa nhiều – cà phê ít.
Về lý do ra đời của bạc xỉu, thoạt đầu, người ta pha sữa đặc với nước sôi để uống; tuy nhiên, với nhiều người, cách uống này khiến họ có cảm giác bị ngậy vì sữa đặc quá ngọt hoặc có mùi hơi khó uống.
Khi thêm chút cà phê, độ ngậy vị ngọt của sữa giảm đi, sự kết hợp giữa sữa và cà phê mang lại hương vị lạ, ít bị ngấy khiến bạc xỉu mau chóng trở thành thức uống được yêu thích và trở nên phổ biến. Nói khác đi, bạc xỉu chính là cà phê sữa được pha theo kiểu của người Tàu.
Cách pha chế bạc xỉu đúng chuẩn cũng nói lên ý nghĩa của cách gọi này.
Bước 1: Đổ sữa vào ly, rót nước nóng vào và khuấy đều. Bước này gọi là bạc tẩy (= bạch để 白底) được hiểu là có một lớp màu trắng (của sữa) dưới đáy (ly) .
Bước 2: Cho một chút cà phê đen vào ly sữa. Bước này gọi là xỉu phé (= tiểu phê/phi 小啡). Nói nôm na theo tiếng Việt là “(thêm) xíu (cà) phê”).Hiện nay, chữ “tẩy” – tức đáy (ly) trong cụm từ “bạc tẩy xỉu phé”, còn được hiểu theo nghĩa phái sinh là ly nước không – “Cho thêm cái tẩy đá” được hiểu là “cho thêm cái ly (đựng) đá”.
