Mũ thượng triều chỉ được vua nhà Nguyễn sử dụng khi thiết triều, trong những dịp đặc biệt của quốc gia. Xét về vai trò, chiếc mũ này tương đương với vương miện của các hoàng đế phương Tây.
Được lưu giữ tại bảo tàng Lịch sử Quốc Gia Việt Nam, mũ thượng triều của vua nhà Nguyễn là một hiện vật có giá trị lịch sử và mỹ thuật đặc biệt.
Đây là chiếc mũ chỉ được vua sử dụng khi thiết triều, trong những dịp đặc biệt của quốc gia, thực hiện các nghi lễ khánh tiết của Nhà nước hoặc yết kiến sứ giả các nước bang giao; đặc biệt là thực hiện các nghi lễ tế tôn miếu, tổ tông…
Mũ thượng triều có trọng lượng 600 gr, nền là vải sa màu đen, được trang trí rất cầu kỳ bằng vàng và cẩn nhiều loại ngọc quý, san hô.
Ấn tượng đặc biệt từ chiếc mũ là 35 con rồng năm móng bằng vàng ròng được gắn ở nhiều vị trí khác nhau, mang tính đối xứng chặt chẽ.
Hình tượng rồng được tạo tác rất kỳ công, sống động trong từng chi tiết.
Ngoài rồng, còn có các chi tiếc khác như mặt trời, mây, sóng nước…
Hình hổ phù bằng vàng ở giữa trán mũ.
Một viên ngọc lớn màu cam được gắn ở đỉnh mũ, dường như là ngọc của loài ốc giác khổng lồ.
Các đường viền mũ làm bằng vàng, đính ngọc màu trắng.
Phía sau mũ có hai cánh chỉ lên trời, nên mũ thượng triều còn có tên gọi khác là mũ xung thiên.
Ở các nước Đông Á, cùng với ấn kiếm, mũ miện cũng là một vật tượng trưng cho quyền lực của hoàng đế.
Xét về vai trò, mũ thượng triều của vua nhà Nguyễn tương đương với vương miện của các hoàng đế phương Tây.
Chiếc mũ này cùng nhiều hiện vật quý của triều đình nhà Nguyễn đã được vua Bảo Đại trao lại cho đại diện của Chính phủ lâm thời Việt Nam vào năm 1945.
Phải đến những năm gần đây, mũ thượng triều mới được phục chế và trưng bày tại bảo tàng để phục vụ nhu cầu tham quan, nghiên cứu
