Hằng ngày, chúng ta vẫn thường nghe và đọc trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội về tác hại của tia UV. Tuy nhiên, liệu bạn có biết rằng, ở một cường độ vừa đủ, tác dụng của tia UV cũng rất tích cực hay không? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu hơn về tác dụng và ứng dụng tia tử ngoại trong cuộc sống hằng ngày là như thế nào nhé!
Tác dụng của tia UV
Tia UV thường được biết đến là tác nhân gây hại trực tiếp cho cơ thể nói chung, cho da và mắt nói riêng. Nhưng song song với đó, chúng ta vẫn thường có thói quen phơi nắng buổi sáng sớm để thúc đẩy quá trình trao đổi chất và tổng hợp vitamin D cho xương chắc khỏe. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, nếu tia UV được sử dụng ở cường độ thấp và trong thời gian ngắn thì không những không gây hại cho cơ thể mà còn đem lại nhiều tác dụng. Một số tác dụng của tia UV đã được chứng minh đó là:
- Tổng hợp vitamin D cho cơ thể: Tia UV trong ánh nắng mặt trời có tác dụng thúc đẩy quá trình tổng hợp vitamin D cho cơ thể, thông qua đó giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn, làm xương và răng chắc hơn. Chính vì vậy, người ta thường có thói quen phơi nắng buổi sáng sớm để giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, bởi cường độ tia UV trong ánh nắng lúc đó còn yếu, không gây hại cho da.
- Làm chậm quá trình phát triển của tế bào da: Tia UV được ứng dụng trong ngành da liễu để điều trị bệnh vẩy nến bởi nó có khả năng làm chậm quá trình phát triển của tế bào, ngăn không cho tế bào da phát triển quá mức – nguyên nhân gây ra bệnh vẩy nến.
- Diệt khuẩn, khử trùng: Trong những năm gần đây, việc ứng dụng tia tử ngoại vào việc diệt khuẩn, khử trùng đang ngày càng trở nên rộng rãi. Tia UV có khả năng tiêu diệt các vi sinh vật như vi khuẩn, virus theo cơ chế xuyên qua màng tế bào của vi khuẩn và virus, làm phá hủy ADN, ngăn chặn khả năng tái sinh và nhân lên của chúng.
Có thể nói, trong các tác dụng của tia UV thì tác dụng diệt khuẩn là có ý nghĩa quan trọng và hiện đang được ứng dụng nhiều nhất. Để có thể dùng tia UV diệt khuẩn, khử trùng, người ta thường sử dụng các loại đèn UV (hay đèn tia cực tím). Tác dụng của đèn UV diệt khuẩn, khử trùng như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong phần tiếp theo nhé!
Tác dụng của đèn UV diệt khuẩn, khử trùng như thế nào?
Đèn UV là một sản phẩm được sử dụng nhiều trong đời sống hiện nay, nó gần như có mặt trong hầu hết các sản phẩm ứng dụng công nghệ khử trùng bằng tia cực tím như máy lọc nước, máy tiệt trùng bình sữa, máy sấy bát đĩa… bởi đây là nguồn dùng để phát ra tia UV giúp chúng ta có thể tiêu diệt các loại vi trùng, vi khuẩn.
Không giống như Clo, khử trùng bằng tia cực tím không giết chết các loại vi khuẩn, vi trùng có hại, thay vào đó, đèn UV sẽ phát ra các tia cực tím ở bước sóng 254nm để làm bất hoạt chúng. Cơ chế bất hoạt các vi sinh vật này có thể hiểu đơn giản như sau: Trong DNA của mỗi vi sinh vật đều có mã sinh sản riêng giúp cho vi khuẩn, vi trùng này sinh sôi và lây nhiễm bệnh. Ánh sáng tia cực tím được các vi sinh vật hấp thụ sẽ vô hiệu hóa đoạn mã sinh sản đó, làm cho các vi sinh vật không thể sinh trưởng và phát triển để lây nhiễm bệnh. Cuối cùng, các vi sinh vật này sẽ chết đi khi chưa kịp gây ra bất kỳ tác động nào lên cơ thể người.
Hiệu lực diệt khuẩn của tia cực tím không những tuỳ thuộc mật độ, thời gian chiếu tia, điều kiện môi trường mà còn tùy thuộc vào sức chịu đựng của vi khuẩn. Ngoài ra do tác dụng của tia cực tím, không khí có thể sinh ra ôzôn cũng có khả năng tiêu diệt vi khuẩn có hại cho sức khỏe con người. Cụ thể hơn, dưới đây là công dụng của một số sản phẩm máy diệt khuẩn bằng tia cực tím mà chúng ta thường gặp hằng ngày:
- Bóng đèn UV: Thường được dùng để khử trùng không khí, sát trùng trang thiết bị y tế, khử trùng phòng phẫu thuật… Ngoài ra, một số loại đèn UV có bước sóng ánh sáng 365nm có thu hút côn trùng với hiệu quả cao nên thường được dùng làm đèn bắt muỗi, côn trùng.
- Máy sấy bát đĩa: Nhiều máy sấy bát đĩa hiện nay được ứng dụng công nghệ tia UV diệt khuẩn. Máy không chỉ tạo ra luồng hơi nóng giúp tiêu diệt các loại vi khuẩn còn sót lại trên bát đĩa sau khi rửa mà còn sử dụng đèn chiếu UV để làm sạch một cách triệt để, ức chế tới 99% những vi khuẩn có hại có thể tồn tại trên đồ vật như E.Coli, Cryptosporidium và Giardia, H1N1…
- Máy lọc nước: Nước từ các nhà máy nước cung cấp cho chúng ta sử dụng mặc dù sạch hơn so với các loại nước ao, hồ, nước mưa… tuy nhiên vẫn không hoàn toàn loại bỏ hết các vi sinh vật trong đó. Hơn nữa, việc làm sạch nước bằng Clo tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho cơ thể bạn. Vì vậy, hiện nay, nhiều gia đình thường sử dụng thêm các loại máy lọc nước có công nghệ UV giúp loại bỏ tới 99% vi khuẩn giúp đảm bảo an toàn khi chúng ta sử dụng nguồn nước đó trong sinh hoạt. UV là một loại vật chất khử trùng nhưng không làm thay đổi về mặt hóa học, hương vị hay mùi của nước giống như Clo.
- Máy khử trùng bình sữa: Trẻ em là những đối tượng nhạy cảm, sức đề kháng chưa cao nên rất dễ bị vi khuẩn, vi trùng gây bệnh tấn công. Vì vậy, việc vệ sinh các vật dụng ăn uống hằng ngày của trẻ là điều rất cần thiết. Máy khử trùng bình sữa ứng dụng công nghệ khử trùng bằng tia UV là phương pháp hiện đại, được áp dụng nhiều trong y khoa, có thể tiêu diệt tất cả các vi sinh vật gây hại, đây được xem là phương pháp tiệt trùng hiệu quả nhất hiện nay. Nhờ vậy, bình sữa của bé sẽ luôn được làm khô và diệt sạch vi khuẩn có hại trước khi được sử dụng cho bé.
Lưu ý khi khử trùng bằng tia cực tím
Đối với con người, nếu để da tiếp xúc trực tiếp với các bước sóng của ánh sáng UV diệt khuẩn có thể bị cháy nắng và ung thư da. Tiếp xúc của mắt với bức xạ tia cực tím này có thể làm viêm đau trong giác mạc, hỏng võng mạc và suy giảm thị lực tạm thời hoặc vĩnh viễn. Vì vậy, khi sử dụng tia UV diệt khuẩn, bạn cần tránh nhìn hoặc chạm trực tiếp vào nguồn phát UV, đối với các loại máy lọc nước, máy sấy bát đĩa… nếu không có cửa kính đen thì nên dùng tấm vải tối màu che phần kính lại để ánh sáng không lọt ra ngoài nhiều. Trong quá trình máy hoạt động bạn nên di chuyển ra nơi khác cách xa, tránh tiếp xúc quá lâu hoặc ở vị trí gần với thiết bị.
