“Cây mốt, cây mai, lá trai, lá hến, con nhện chăng tơ, quả mơ có hạt…” là bài đồng dao mà các cô bé thường hát để chơi chuyền. Chơi chuyền hay còn gọi là chơi banh đũa là trò chơi tương đối đơn giản, đã đi vào tuổi thơ của rất nhiều thế hệ ở Việt Nam. Ngày nay, trẻ em không còn chơi chuyền nhiều nữa do những yếu tố công nghệ và hiện đại.
Chuẩn bị trước khi chơi
Người chơi: Trò chơi chuyền là trò chơi 1 người chơi cùng lúc. Vì vậy số người chơi có thể là 1 người, hoặc có thể từ 2- 5 người chơi thay phiên nhau.
Dụng cụ chơi: Để chơi chuyền cần chuẩn bị dụng chơi bao gồm 10 que nhỏ gọi là que chuyền và một quả nặng. Que chuyền có thể được vót bằng tre hoặc nứa, thân nhỏ và dài. Ngày nay, que chuyền có thể được sản xuất bằng cao su tự nhiên để dễ lau chùi, cầm nắm. Quả nặng để chơi chuyền ngày xưa được sử dụng bằng trái cà, trái chanh. Ngày nay, các bạn trẻ thường sử dụng quả bóng tennis, bóng bàn hoặc bóng cao su.
Không gian chơi: Trò chơi chuyền là trò chơi tĩnh, người chơi ngồi tại chỗ không cần di chuyển, vì vậy bạn có thể tiến hành tổ chức trò chơi ở bất cứ đâu như sân chơi, lớp học, phòng khách. Tuy nhiên trò chơi chuyền có hành động liên quan đến tung bóng, đỡ bóng, vì vậy nên tránh các không gian bị vướng ở phía trên, để bóng không đánh trúng.
Học thuộc bài đồng dao: Trò chơi chuyền gắn liền với bài đồng dao cùng tên với lời thơ khá dài. Vì vậy trước khi chơi, người chơi nên được học thuộc trước lời đồng dao. Xem chi tiết hơn lời đồng dao ở mục dưới nhé.
Cách Chơi chuyền
– Mỗi người chơi oẳn tù tì để sắp xếp thứ tự chơi của mình. Ở mỗi lượt chơi của mình, mỗi người chơi cần trải qua 10 bàn chuyền một tay và 10 bàn chuyền hai tay.
– Mỗi bàn truyền một tay cần tiến hành hai hành động sau: giải que truyền xuống chân và nhặt que truyền.
+ Giải que chuyền: là hành động đầu tiên của mỗi bàn. Người chơi, duỗi thẳng một chân, dùng một tay ngược lại với chân cầm cả quả nặng và 10 que chuyền. Tung quả nặng lên cao ( nhưng không làm tung que chuyền). Trong lúc quả nặng bay lên không trung, người chơi nhanh chóng dùng tay trải 10 que truyền làm dọc ống chân đang duỗi. Khi quả nặng rơi xuống, lại nhanh tay dùng chính tay ban đầu để đỡ quả nặng.
+ Nhặt que chuyền: sau bước giải que chuyền, người chơi tiến hành nhặt que chuyền. Qủa nặng được cầm ở một tay, sau đó tung lên không trung. Trong lúc quả nặng trên không trung, người chơi nhanh chóng dùng chính tay vừa cầm bóng để nhón lấy số que cần nhặt ở mỗi bàn.
Ví dụ: người chơi chơi ở bàn 1, cần nhón lấy 1 que chuyền 1 lần. Chơi ở bàn 2, cần lấy 2 que chuyền một lần.
– Người chơi vừa nhặt vừa hát bài hát đồng dao theo bàn tương ứng. Sau khi nhặt hết số que chuyền, người chơi lại chuyển sang bàn tiếp theo.
– Sau khi hết 10 bàn chuyền một tay, người chơi sẽ chuyển sang chuyền bằng hai tay cũng bằng cách tung quả năng lên cao, đồng thời dùng 2 tay nắm 10 que chuyền ở giữa và xoay một đến hai vòng tại chỗ. Bàn chuyền hai tay cũng cần thực hiện 10 lần. Đoạn này tương ứng với đoạn hát đồng dao “ Chuyền chuyền một, một đôi…”
– Sau 10 lần thực hiện, người chơi được coi là hoàn thành một lượt chơi chuyền và được 1 điểm.
– Nếu trong quá trình chơi, người chơi làm rơi que chuyền hoặc rơi bóng, lượt chơi sẽ chuyển cho người tiếp theo. Khi lại tới lượt, người chơi sẽ chơi lại bàn khi nãy đã bị lỗi.
– Người chơi nào chơi được nhiều lượt chơi chuyền hơn là người chiến thắng.
Bài hát đồng dao “ Chơi chuyền” hay ” Banh đũa”
Bài hát khi chơi chuyền có nhiều lời ( tùy từng vùng) và dành cho các bàn khác nhau trong ván chơi: Bàn một, bàn hai…và bàn mười là khó nhất. Dưới đây là lời đồng dao chơi chuyền phổ biết nhất.
Bàn một
Cái mốt, cái mai
Con trai, con hến
Con nhện chăng tơ
Quả mơ, quả mận
Cái cận, lên bàn đôi
Bàn hai
Đôi chúng tôi
Đôi chúng nó
Đôi con chó
Đôi con mèo
Hai chèo ba
Bàn ba
Ba đi xa
Ba về gần
Ba luống cần
Một lên tư
Bàn bốn
Tư củ từ
Tư củ tỏi
Hai hỏi năm
Bàn năm
Năm em nằm
Năm lên sáu
Bàn sau
Sáu lẻ tư
Tư lên bảy
Bàn bảy
Bảy lẻ ba
Ba lên tám
Bàn tám
Tám lẻ dôi
Đôi lên chín
Bàn chín
Chín lẻ một
Mốt lên mười.
Các bàn chuyền hai tay
Chuyền chuyền một, một đôi…