“Bao giờ cho đến ngày xưa
Để nghe tiếng võng đong đưa của bà
Để dầm nắng dưới đầm hoa
Rình con dế cụ thò ra thụt vào…”
Câu hát réo rắt của người Mường Lò chợt gợi cho người ta sống lại ngày trẻ thơ nô đùa cùng nhau bắt dế. Mà lạ thay dế mèn ở Yên Bái không chỉ là thứ trò chơi dân gian mà còn là một món ăn vô cùng hấp dẫn. Bỏ qua những ái ngại về tên gọi hay nguyên liệu món ăn từ dế mèn dần phổ biến đến mức trở thành đặc sản của cả vùng Tây Bắc.
Dế mèn có thể chế biến thành nhiều món khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là dế mèn chiên giòn. Phải chọn những con dế còn sống và đầy đủ chân và càng mới mong có được món ăn ngon. Ngâm dế qua nước muối loãng để làm dế chết và khử sạch bùn đất.
Công đoạn chế biến cũng phải thật khéo léo để không làm nát dế. Sau đó khử sạch mùi bằng nước sôi hoặc nước măng chua rồi chế biến.
Những con dế vàng ươm trong chảo dầu nóng già phải được đảo thật khéo léo tránh sứt mẻ. Một đĩa dế mèn chiên sẽ mất ngon nếu thiếu bát nước chấm. Vị chua của chanh, cay nồng của ớt, thơm thảo của sả hay vị the thé của lá chanh cùng con dế béo nguậy giòn tan làm người ta không muốn dừng đũa.
Dến mèn chiên giòn có thể được phủ thêm lớp tương ớt hay nước măng chua để thêm phần đậm đà. Ăn kèm với món này là vài thứ rau rừng hoặc các loại quả chua thì thật là thức ngon khó cưỡng.
