Với tuồi đời gần 300 năm, dù trải qua nhiều lần trùng tu nhưng về cơ bản hội quán Ngũ Bang vẫn giữ lối kiến trúc ban đầu.
Tọa lạc ở số 64 phố Trần Phú, hội quán Ngũ Bang (còn có tên gọi là Hội quán Dương Thương hay Trung Hoa Hội Quán) là hội quán của người Hoa xuất hiện sớm nhất ở Hội An.
Hội quán này được xây dựng từ năm 1741 với sự đóng góp của các thương nhân đến từ 5 bang: Phúc Kiến, Triều Châu, Quảng Đông, Hải Nam, Gia Ứng. Đó cũng là nguồn gốc của tên gọi Ngũ Bang.
Kể từ sau khi ra đời, hội quán Ngũ Bang đã trở thành một điểm sinh hoạt văn hóa chung của các thương gia người Hoa không phân biệt quê quán, nên còn được gọi là hội quán Trung Hoa. Đây chính là nét độc đáo so với những hội quán người Hoa khác ở Việt Nam.
Về kiến trúc, hội quán Ngũ Bang được xây dựng theo phong cách đặc trưng của hội quán người Hoa, nhưng pha trộn một số chi tiết trang trí của phong cách kiến trúc địa phương Hội An. Bố cục mặt bằng tổng hội quán thể gồm: Cổng chính, sân trước, tiền điện, sân giữa, phương đình, chính điện, nhà Đông và Tây. Đây là một trong hai hội quán ở Hội An có nhà phương đình và là hội quán duy nhất có bộ vì kiểu chồng rường – giả thủ.
Về chức năng thờ tự, hội quán Ngũ Bang cũng như những hội quán người Hoa hải ngoại khác, là nơi thờ Bà Thiên Hậu Thánh Mẫu.
Trong văn hóa tâm linh tinh thần của người Hoa, Bà Thiên Hậu được xem như vị thần biển linh thiêng, luôn che chở cho thương nhân khi đi lại trên biển, để họ đến nơi buôn bán an toàn.
Bên cạnh đó, hội quán còn thờ thần Thiên Lý Nhãn, Thuận Phong Nhĩ, là những vị thần quan trọng trong văn hóa người Hoa.
Điện thờ của hội quán có thờ một mô hình thuyền buồm, là mẫu thuyền được người Hoa dùng làm phương tiện hàng hải giao thương trong nhiều thế kỷ.
Với tuồi đời gần 300 năm, dù trải qua nhiều lần trùng tu nhưng về cơ bản hội quán Ngũ Bang vẫn giữ lối kiến trúc ban đầu.
Bên cạnh nét đẹp kiến trúc, hội quán còn là nơi lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị, nổi bật là chiếc đỉnh sắt 500 năm tuổi được đặt giữa sân.
Ngày nay, hội quán Ngũ Bang là điểm đến không thể bỏ qua của du khách ở Hội An.
