Do hàng hoá luôn khan hiếm nên để mua được theo tiêu chuẩn là vô cùng khó khăn. Nhiều khi xếp đến nơi thì lại hết giờ, hết hàng. Do vậy một số nghề khi mua không bao giờ phải xếp hàng và được nhiều gia đình mong ước.
Nhân dịp đài truyền hình bắt đầu chiếu phim “Bí thư tỉnh ủy”, tôi xin nêu góc nhìn riêng của mình về một số nghề “hot” của thời bao cấp.
Thời đó nhu cầu của hầu hết mỗi gia đình đều không nhiều ngoại trừ lo bữa ăn hằng ngày và có đời sống vật chất tối thiểu. Những thứ đó hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ tem phiếu (mua lương thực như gạo, mỳ, ngô, lúa mạch… thì có sổ gạo; mua dầu hoả, củi, mùn cưa… có sổ mua chất đốt; mua thực phẩm, đường sữa, vải vóc, xoong, nồi có tem, phiếu…).
Tuy nhiên do hàng hoá luôn khan hiếm nên để mua được theo tiêu chẩn là vô cùng khó khăn. Tất cả gia đình đều cố gắng xếp hàng sớm nhất có thể để mua được hàng, nhiều khi xếp đến nơi thì lại hết giờ, hết hàng phải chuyển sang buổi khác…
Do những đặc điểm như vậy nên một số nghề khi mua không bao giờ phải xếp hàng và được nhiều người, nhiều gia đình mong ước, đó là các nghề sau:
– Nghề bán lương thực: Luôn mua được 100% gạo và gạo ngon (có thời kỳ dài do thiếu gạo nên mọi người phải mua mỳ, ngô, bột mỳ, lúa mạch… để thay thế và do thói quen ăn gạo vì vậy ăn lương thực thay thế dài kỳ lại một nỗi nhọc vô cùng).
– Nghề bán thực phẩm: Chủ động mua được những loại thực phẩm tươi nhất, ngon nhất. (Có lần do cá về cửa hàng muộn nên khu phố tôi 23h còn phải ra xếp hàng mua cá, hoặc lần khác cả khu phố bị Tào Tháo đuổi khi ăn sữa bột… và những chuyện tương tự như vậy thường diễn ra dài dài…).
– Nghề bán hàng chất đốt: Không phải xếp hàng và luôn chủ động được chất đốt (với nhiều gia đình việc lo chất đốt cũng vô cùng vất vả).
– Nghề bán hàng bách hoá: Có cuộc sống vật chất tốt hơn mọi người vì dễ mua được những hàng hoá thiết yếu như vải vóc, phích nước, xoong, nồi…
– Ngoài ra một số nghề khác cũng dễ kiếm tiền như nghề bán vé tàu, vé xe, vé xem phim…
Tuy nhiên, ăn theo các nghề trên còn có một loại nghề mà đem lại cho họ cuộc sống tương đối sung túc, nhưng mọi người lại không thiện cảm gọi là “con phe”. Phe sổ gạo, phe tem phiếu, phe vé…
Ngày nay, những nghề này không con là “hot”, nhưng có một thời nó là mơ ước, là niềm tự hào của nhiều gia đình.
Bùi Doãn An
