Phật gia giảng, hết thảy thế sự đều là vô thường (luôn thay đổi) và tình yêu cũng là vô thường, không có gì là bất biến, vĩnh cửu. Cho nên, sống trên đời, không chấp nhất (dính mắc) vào điều gì mới là sống tự do, tự tại nhất.
Có một câu chuyện cổ Phật gia kể rằng:
Xưa kia, ở địa phương hẻo lánh có một ông lão sống cùng hai vợ chồng người con trai và một người con gái. Người con dâu của ông có dung mạo xinh đẹp hơn người, quả thực tìm không ra được chỗ khiếm khuyết của cô. Con trai ông lão ngày đêm ở bên vợ mình như hình với bóng. Anh ta thà chết cũng không chịu rời xa người vợ xinh đẹp của mình nửa bước.
Hồi ấy, có một đoạn thời gian, toàn bộ đường giao thông chủ yếu ở địa phương của họ bị hư hại nghiêm trọng nên đã gây trở ngại cho việc đi lại của người dân khắp vùng. Người dân địa phương lân cận không có đường vào, người dân trong vùng không có đường ra. Thậm chí ngay cả việc qua lại với nước láng giềng cũng bị tuyệt giao trong khoảng thời gian kéo dài đến 12 năm liên tục. Hết thảy vật phẩm cung ứng trong nước cũng lâm vào tình trạng thiếu thốn cực độ.
Đến năm thứ 12, ông lão nghe thấy người ta đồn rằng, rất nhiều thương nhân nước ngoài đã đến nước láng giềng buôn bán. Vì vậy, ông lão ngay lập tức căn dặn người con trai: “Thương nhân nước ngoài đến nước láng giềng làm ăn buôn bán, nhất định là mang theo rất nhiều vật phẩm thiết yếu. Con hãy nhanh chóng men theo con đường nhỏ đến nước láng giềng để mua một chút nhu yếu phẩm cần thiết về dùng.”
Người con trai vừa nghe xong thì rất không hài lòng. Anh ta nghĩ thầm: “Lần này chắc mình không thể không rời xa người vợ yêu quý của mình rồi!”
Nghĩ đến đó, anh ta vô cùng thống khổ và cằn nhằn với người bạn thân thiết: “Cha của tôi tuổi đã già rồi, làm sao hiểu được tình cảm của những người trẻ tuổi. Tôi và vợ tôi thương yêu nhau như vậy, không thể chia lìa, thế mà cha tôi lại bảo tôi sang nước láng giềng mua vật phẩm. Chỉ nghĩ đến cảnh chia cắt ấy thôi, trong lòng tôi đã tan nát rồi. Nếu bắt tôi rời xa vợ tôi nửa ngày thì tôi thà nhảy xuống sông hoặc nhảy từ trên đỉnh núi xuống tự tử chết còn hơn.”
Người bạn thân thiết nghe xong liền chân thành nói với anh ta: “Anh thật là kỳ lạ! Cha mẹ sinh con ra chẳng qua cũng là muốn con cái hiểu được phải chăm lo gia đình, hiểu được phải ra ngoài kiếm tiền, trở về phụng dưỡng cha mẹ. Ý nghĩ của anh như vậy, quả thực là quá ích kỷ, quá trẻ con, không lao động như vậy thì sống làm sao đây? Cho dù anh có sinh ra ở thiên đường đi nữa, cũng không thể cả ngày không làm gì, sống cuộc sống quá an nhàn. Huống chi, sinh ra làm người, sao có thể không hiếu kính với cha mẹ mình đây?”
Anh ta nghe xong lời khuyên bảo của người bạn, trong lòng cảm thấy rất có đạo lý. Cuối cùng không thể không rời xa người vợ, ủ rũ đi sang nước láng giềng. Thế nhưng, bất luận là đi đến đâu đi nữa, hình ảnh người vợ thân yêu cứ hiện lên trong đầu của anh ta. Vì thế, anh ta vội vã mua một chút vật phẩm cần thiết nhất rồi mau chóng trở về nhà.
Vừa về đến cổng nhà, gặp người em gái, anh ta liền hỏi: “Vợ của tôi đâu?”
Người em gái liền trả lời: “Chị dâu đã chuyển đến ở căn phòng bên cạnh nhà, một mình sống ở đó rồi.”
Nguyên lai, khi anh ta vừa rời đi thì người vợ bỗng nhiên phát bệnh. Toàn thân của cô lở loét, chảy mủ không ngừng. Mọi người nhìn thấy cô đều sợ hãi, cô đành phải chuyển ra chỗ cạnh nhà ở một mình.
Người chồng vội vàng chạy đến chỗ vợ, không ngờ người vợ xinh đẹp của anh ta giờ đây toàn thân đều đã biến thành đen, sưng phù, gương mặt xấu xí, trông vô cùng đáng sợ. Bất giác, trong lòng anh ta cảm thấy những ân ái và dục tình trước đây đột nhiên bị nguội lạnh xuống. Trong nháy mắt, anh ta hiểu ra, mọi sự trong thế gian đều là vô thường, vẻ xinh đẹp và tình yêu rồi cũng có ngày biến mất.
Con người sở dĩ đau khổ thường có nguyên nhân đến từ nỗi sợ hãi bị mất một thứ gì đó. Mà sở dĩ người ta sợ là bởi vì họ đã quá quen thuộc đến nỗi trở thành thói quen hay phụ thuộc vào sự tình, sự vật, con người đó… Một khi những thứ đó bị mất đi thì mục tiêu cuộc sống của họ, trọng tâm của họ lập tức bị hút ra, khiến cho họ không cách nào tiếp nhận được sự thật mà rơi vào đau khổ. Nhưng, kỳ thực vạn sự vạn vật trong thế gian đều là vô thường, tình yêu cũng là vô thường. Chỉ có người dũng cảm đối mặt và chấp nhận, buông bỏ hết thảy chấp nhất thì cuộc sống của người ấy mới nhẹ nhàng, tự do tự tại.
An Hòa (dịch và t/h)
