Trước đây có một người ngày nào cũng ra ngoài đi ăn xin, anh ta rất muốn sống một cuộc sống bình thường, thế nên anh ta luôn xin lương thực để tích trữ từng chút từng chút một. Nhưng anh đã tích trữ nhiều năm, vậy mà nhà kho mới chỉ tích được có một chút. Anh ta không hiểu chuyện gì đang xảy ra, thế là anh định làm cho rõ sự việc.
Vào một đêm nọ, anh âm thầm trốn trong góc để trông coi lương thực của mình. Kết quả là anh nhìn thấy một con chuột lớn đến ăn trộm lương thực. Anh tức giận lắm, bèn hét lên với con chuột rằng: “Nhà giàu đầy lương thực mày không ăn, tại sao lại cứ phải ăn trộm lương thực mà tao cực khổ tích trữ chứ?”
Đột nhiên con chuột nói: “Số mệnh của anh chỉ có một chút đó, đi khắp nơi cũng không đầy được”. Người ăn xin hỏi con chuột lý do vì sao?
Con chuột nói với anh ta: “Tôi cũng không biết, anh đi hỏi Phật Tổ đi”.
Thế là, người ăn xin hạ quyết tâm đến Tây Thiên thể hỏi Phật Tổ, xem thử rốt cuộc lý do gì mà anh lại có số mệnh như vậy? Ngày hôm sau người ăn xin lên đường. Anh ta ăn xin suốt dọc đường, đi được một quãng đường rất dài. Một ngày kia, khó khăn lắm mới nhìn thấy một căn nhà khi trời đã tối, anh bèn gõ cửa, một người quản gia bước ra hỏi anh có việc gì, anh nói rằng mình muốn xin chút cơm.
Vừa đúng lúc Viên ngoại bước ra nhìn thấy, bèn hỏi người ăn xin tại sao đã muộn vậy rồi mà còn đi ngoài đường? Người ăn xin kể số mệnh của anh ta, nói rằng muốn đi hỏi Phật Tổ. Viên ngoại nghe xong vội vàng mời anh ta vào nhà ngồi, lấy rất nhiều lương khô và một ít bạc cho anh ta.
Người ăn xin hỏi Viên ngoại làm như vậy là có ý gì. Viên ngoại nói rõ lý do rằng con gái ông đã 16 tuổi rồi mà vẫn chưa biết nói, xin nhờ anh đến Tây Thiên hỏi Phật Tổ xem nguyên do là gì?
Viên ngoại từng phát thệ rằng ai có thể làm cho con gái ông nói được, ông sẽ gả con gái cho người đó.
Người ăn xin nghe xong, cảm thấy dù sao cũng là đến Tây Thiên, mình tiện thể giúp ông ấy hỏi Phật Tổ cũng được, thế là anh đồng ý.
Người ăn xin lại đi qua rất nhiều con đường núi. Đi đến một ngọn núi nọ, anh ta thấy một cái miếu, bèn đi vào xin nước uống thì nhìn thấy có một vị hòa thượng có vẻ rất già nhưng rất minh mẫn đang cầm một cây phương trượng, vị hòa thượng già cho anh nước uống, bảo anh nghỉ ngơi một lúc và hỏi anh muốn đi đâu.
Người ăn xin trình bày rõ nơi mà mình đang đến, vị hòa thượng vội vàng kéo tay anh, nhờ anh nhất định phải giúp mình đến Tây Thiên hỏi Phật Tổ rằng ông đã thu hành hơn 500 năm rồi, theo lý thì phải sớm thăng thiên rồi, vì sao vẫn chưa bay đi được? Thế là người ăn xin cũng đồng ý với vị hòa thượng.
Lại tiếp tục lên đường, người ăn xin phải vượt qua rất nhiều khó khăn. Anh đi đến bên một con sông lớn, trên sông chẳng có lấy một chiếc thuyền. Anh lo lắng lắm, phải làm sao đây? Làm sao qua bờ bên kia được? Anh ta khóc to lên, không ngờ số mệnh của mình lại khổ đến vậy sao?
Đột nhiên, trên sông có một cụ rùa nổi lên mặt nước. Cụ rùa hỏi người ăn xin vì sao lại khóc? Người ăn xin kể một lượt những việc đã qua. Cụ rùa nói với anh: “Tôi cũng tu hành hơn 1.000 năm rồi, theo lý thì phải thành rồng bay đi từ lâu rồi, vì sao vẫn còn là một con rùa? Nếu anh đến Tây Thiên, có thể hỏi giúp Phật Tổ hay không, tôi sẽ đưa anh sang bên bờ”. Người ăn xin vui vẻ đồng ý.
Người ăn xin lại đi không biết bao nhiêu ngày, nhưng sao mà chẳng gặp được Phật Tổ. Anh bối rối lắm, anh thầm nghĩ, rốt cuộc thì Phật Tổ ở đâu? Đáng lẽ ra thì hẳn phải đến Tây Thiên từ lâu rồi chứ. Người ăn xin rất buồn phiền, rồi anh mê man chìm vào giấc ngủ.
Đột nhiên Phật Tổ xuất hiện, người ăn xin vui mừng lắm. Phật hỏi anh từ xa đến đây nhất định là có việc quan trọng cần hỏi đúng không?
Người ăn xin nói: “Đúng vậy, con muốn hỏi vài điều, mong Phật Tổ có thể nói cho con rõ.”
Phật Tổ đồng ý, nhưng có một điều kiện, nhiều nhất chỉ được hỏi 3 câu, trước nay chưa từng có ai hỏi hơn 3 câu.
Người ăn xin đồng ý, anh thầm nghĩ xem mình nên hỏi những câu nào?
Anh cảm thấy vấn đề của mình chẳng quan trọng gì cả, cụ rùa tu hành hàng ngàn năm rồi chẳng dễ dàng gì, câu hỏi của cụ rùa nên hỏi. Vị hòa thượng thì tu hành hơn 500 năm cũng rất vất vả, câu hỏi của ông ấy cũng nên hỏi. Con gái của Viên ngoại rất đáng thương, không nói được thì làm sao gả đi được, vấn đề của ông ấy cũng nên hỏi.
Thế là người ăn xin không do dự hỏi câu đầu tiên.
Phật Tổ nói với anh, cụ rùa là do luyến tiếc cái mai trên lưng nên mới không biến thành rồng được, bên trong mai rùa có 24 viên dạ minh châu, nếu bỏ cái mai đi thì rùa sẽ hóa thành rồng.
Phật Tổ trả lời câu hỏi thứ hai, vị hòa thượng cả ngày cứ cầm cây phương trượng quý báu của ông ấy, suốt ngày nhớ nhung, cây phương trượng của ông ấy là báu vật, cắm xuống đất sẽ có dòng suối xuất hiện, nếu vị hòa thượng chịu bỏ cây phương trượng kia đi thì sẽ thăng thiên được.
Người ăn xin rất vui mừng, anh lại hỏi câu thứ ba, Phật Tổ đáp, nếu cô gái câm điếc ấy nhìn thấy người trong lòng của mình đến thì sẽ nói được. Bỗng nhiên Phật Tổ biến mất.
Người ăn xin cảm thấy việc cũng mình cũng chẳng có gì, hay là cứ ăn xin sống qua ngày đi, thế là anh vội vàng quay về. Người ăn xin đến bên bờ sông, cụ rùa đoán rằng hẳn là người ăn xin quay lại nên vội vàng hỏi xem Phật Tổ nói thế nào?
Người ăn xin nói: “Ông hãy đưa tôi qua sông trước rồi tôi nói cho hay”. Cụ rùa đưa người ăn xin qua sông, anh nói rõ nguyên do, cụ rùa nghe xong đã hiểu, bèn dỡ mai rùa xuống tặng cho anh, bên trong có báu vật vô giá là 24 viên dạ minh châu đã không còn tác dụng gì với cụ rùa nữa nên cụ tặng lại cho người ăn xin.
Rồi cụ rùa lập tức hóa thành rồng bay đi.
Người ăn xin cầm lấy 24 viên dạ minh châu, tiếp tục lên đường quay về. Đi lên núi, anh gặp vị hòa thượng, ông vội vàng hỏi xem Phật Tổ trả lời thế nào? Người ăn xin kể rõ nguyên do, vị hòa thượng già nghe xong thì vui lắm, bèn tặng cây phương trượng cho anh rồi lập tức hóa thành mây bay đi.
Người ăn xin đến trước cửa nhà Viên ngoại, đột nhiên có một cô gái chạy ra lớn tiếng nói: “Người đi hỏi Phật Tổ đã quay lại rồi”. Viên ngoại cũng chạy ra, ông rất bất ngờ khi con gái ông bỗng nhiên lại biết nói. Người ăn xin thuật lại lời của Phật Tổ, Viên ngoại vô cùng mừng rỡ gả con gái cho anh.
Vậy là, chỉ bằng tấm lòng “biết suy nghĩ cho người khác trước”, người ăn xin đã thoát khỏi số mệnh ăn xin của mình. Chúng ta ngày nay, nếu có những lúc có thể lựa chọn giữa lợi ích của bản thân và lợi ích của người khác, liệu có thể chân thành dành cho người khác phần hơn? Nếu thật sự có thể làm được vậy, những phúc lành có thể xuất hiện theo cách mà ta không bao giờ có thể ngờ tới.
Ngọc Trúc biên dịch
