Chiếc bật lửa Zippo là vật dụng bất khả ly thân của nhiều lính Mỹ tham chiến tại Việt Nam. Nó không chỉ là một công cụ để tạo ra lửa, mà còn là một vị sứ giả giúp truyền tải các thông điệp sâu kín của người lính đến với cuộc đời…
Có thể cảm nhận điều này qua những dòng chữ khắc trên mỗi chiếc bật lửa. Nhiều người lính bày tỏ nỗi sợ hãi trước cái chết và nỗi nhớ thương dành cho người thân yêu ở quê nhà. Một số khác thì bày tỏ sự thù ghét trước kẻ thù hay sự phẫn uất đối với chính phủ – những kẻ đã đẩy họ đến vùng đất chết chóc. Cũng có những người lính biểu lộ thái độ hài hước trước cuộc chiến tranh tàn khốc.
Dưới đây là hình ảnh một số chiếc bật lửa Zippo của những người lính Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam, được giới thiệu trên trang web của một nhà sưu tầm quốc tế.
Bức tâm thư ngắn ngủi (và sai chính tả) nhưng đầy cảm động của một một người lính: “Bất cứ ai đọc những điều này sẽ biết rằng không có một cô gái nào khác dành cho tôi trừ một cô gái có cái tên đáng yêu là Beverly Dennington. Tôi yêu cô ấy rất nhiều”.
Còn đây là những dòng nhắn nhủ tới mẹ của người lính có tên Tony: “Gửi mẹ. Từ một người lính dù cô độc. Tony”.
Rất nhiều chiếc bật lửa ghi lại những thông điệp đầy bất mãn, ví dụ như chiếc bật lửa của người lính tên Fox: “Khi tôi chết hãy chôn tôi nằm sấp, để cả thế giới này có thể hôn vào mông tôi”.
Một câu hỏi vu vơ “Tại sao tôi?” kèm theo biểu tượng của hòa bình.
Những ngôn từ thể hiện sự uất hận cao độ: “Chúng tôi bị dẫn dắt bởi một đám bất tài để giết những con người bất hạnh và phải chết mà chẳng ai nhớ tới”.
Chiếc bật lửa này khắc một bức tranh hài hước: Chú rùa tưởng chiếc mũ của lính Mỹ là một cô rùa cái và thả sức “yêu”.
Một chiếc bật lửa khác thể hiện tâm trạng bất mãn dưới một cái nhìn hài hước.
“Tôi đi qua thung lũng đầy bóng tối của cái chết. Tôi không sợ quỷ dữ bởi tôi chính là thứ ác quỷ khốn nạn nhất trong cái thung lũng này”.
“Đánh nhau ban ngày. Làm tình ban đêm. Say mèm là sự lựa chọn. Vào thủy quân lục chiến là sai lầm”.
Chán chường với những ngày tháng chôn vùi tuổi trẻ trong cuộc chiến vô nghĩa, nhiều lính Mỹ đã dồn tâm trạng của mình lên chiếc bật lửa zippo, bằng những nét khắc đa dạng, từ mộc mạc đến phức tạp. Sau cuộc chiến, chúng trở thành một dòng bật lửa riêng, được người sưu tầm trên toàn Thế giới săn lùng. Ảnh: Hình khắc trên bật lửa Zippo của lính Mỹ tại Việt Nam rất đa dạng, có thể chỉ đơn giản là những hình ảnh kỷ niệm rất đẹp như thế này…
Cuộc chiến Việt Nam gây chia rẽ sâu sắc trong nội bộ nước Mỹ. Bức tranh về cuộc chiến với người lính Mỹ khi sang tới Việt Nam khác rất nhiều so với những gì họ được tuyên truyền trước khi lên đường. Như thông điệp của người lính này: “Đừng nói với tôi về Việt Nam bởi tôi đã đến đó”.
Đầy đủ các chiến trường từng đóng quân, chiến đấu, với lời nhắn gửi “Chiến tranh là địa ngục”.
Mệt mỏi, chán chường có lẽ là thứ tâm trạng phổ biến nhất của lính Mỹ tại Việt Nam: “Nếu có một đồng ruộng ở Việt Nam và một ngôi nhà ở địa ngục, tôi sẽ bán cánh đồng và về địa ngục sống”.
Chiến trường Việt Nam khác xa những gì lính Mỹ tưởng tượng. Phần đông trong số họ nhận thức được rõ mình đã phí hoài những năm tháng tuổi trẻ mà chẳng vì cái gì cả: “lúc nào cũng cơ bắp hoặc lúc nào cũng ‘phê’, tôi đã đi được một năm rồi, tôi sắp về nhà”.
“Chiến tranh là địa ngục, nhưng thực chiến mới là khủng khiếp”.
Chúng ta là những kẻ không ý chí, được huấn luyện bởi những kẻ không trình độ, làm những việc không tưởng cho những kẻ vô ơn”.
“Trong đời, chúng ta thường xuyên phải làm điều mà mình không thích”.
“Sống vui lên! Đằng nào mà chúng ta chả xuống địa ngục với nhau hết”, một người lính đóng quân tại Cam Ranh tự động viên mình.
“Điều duy nhất tôi thu lại được sau khi giết một con người là cảm giác súng giật”.
Người lính này chọn hòa bình nhưng sau cùng lại tới Việt Nam tham chiến, để rồi tự đặt cho mình câu hỏi: “sao lại là tôi?”.
“Không có gì ngọt ngào hơn mùi na-pam cháy”.
“Khi mà sức mạnh của tình người lớn hơn tình yêu với quyền lực, thế giới sẽ biết đến hòa bình”.
Tình trạng phân biệt chủng tộc tồn tại cả trong hàng ngũ quân đội Mỹ. Đây có lẽ là những dòng nhắn nhủ của một người lính da màu: “hãy tự hào về màu da của mình vì chúng ta là người chiến thắng”.
Bên cạnh sự chán nản là những nỗi nhớ rất “người”, như mọi người lính xa nhà: “Gửi tới mẹ, từ anh lính dù cô đơn Tony”.
