Đất quê tôi có gì quyến rũ mà nắng không nỡ rời xa, cứ vô tâm nhẩn nha chơi đùa đến héo cỏ úa hoa mà vẫn chưa muốn về nhà vậy?
Những người đàn bà da sạm chân chai thêm thâm quầng nơi mắt, những người đàn bà ban ngày làm quần quật, mồ hôi vằn áo vẫn không thể thành mưa.
Những người đàn bà đeo đèn trên trán, vai gánh nước tưới mạ, đi cấy cùng trăng.Những người đàn bà muộn ăn để no mùa lúa, mọng mùa dưa, đưa mật vào khoai, để dài ruộng rau, để căng hạt lạc, mẩy hạt ngô… giờ đều đau lòng vì nắng.
Nắng rát mặt người, nắng hút cạn năng lượng, khiến ông bà già đau ốm, trung niên uể oải, thanh niên chậm chạp.
Nắng sinh mệt mỏi nơi trẻ em nên chúng kém ăn kém chơi, rã rời cả người chăm sóc, bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải… Nắng vàng lá mạ, nắng lép hạt ngô, nắng bé hạt lạc, nắng khan hạt lúa, nắng xơ thân rau, nắng lụi giàn trầu, nắng quắt buồng cau. Nắng làm nhãn nứt rụng rất nhiều quả, quả giảm vị ngọt ngon. Các loại cây ăn trái khác cũng sống mòn, quả được quả không, hương vị giảm hẳn.
Những người đàn bà đội nắng xơ tóc, chạy nắng khô gân, nén tâm giọt nước mắt thương người thân nằm viện, xót xa mất mùa, lả người cảm nắng… đang ngày đêm cầu mưa mà mưa chẳng chịu về, nhìn ruộng nứt nẻ hình hài mạch máu đất, mà thở dài thao thức trắng đêm.
Nắng cứ khắc nghiệt trêu người, mưa cứ chơi trốn tìm với những người đàn bà bỏng rát da chân làng tôi đã gần ba tháng rồi.
Ba tháng trời chang nắng, những người đàn bà vắt mình kiệt sức với những nỗi lo dài ngắn hôm mai. Nhà nhà làm mắm, phơi khoai độn cơm, cất đậu nấu chè, trữ bầu khô dùng dần giải nhiệt.
Bên cạnh đó thì những vại cà dưa và sung muối, lạc vừng đã phơi khô luôn có mặt trong gian bếp quê, sánh ngang những loại gia vị không thể thiếu như muối, dấm, tương và mẻ… Tuỳ theo khẩu vị từng gia đình mà chén mắm trong bữa cơm quê mang hương vị khác nhau. Nhưng đa phần là năm loại mắm phổ biến nhất như mắm moi, mắm tôm, mắm tép, mắm cáy và mắm mít.
Tối mờ tối mịt, sau khi xua lũ gà ngan vịt ngỗng về chuồng, buộc trâu bò vào chỗ quy định, tưới ruộng vườn mỏi vai và quay như chong chóng lo cho con với núi việc không tên của người nội trợ, thì những người đàn bà chang nắng ấy mới có vài phút nghỉ ngơi cho mình. Đa phần chỉ có buổi tối họ mới dám ăn chậm nhai kỹ, nhưng đầu lại nghĩ về công việc ngày mai. Họ lên kế hoạch trong đầu, luôn có bản dự phòng những tình huống phát sinh, những công việc đột xuất. Đầu nghĩ đấy mà mắt vẫn phải dán vào bản tin thời tiết với hy vọng mong manh mai nắng dỗi hờn trốn mắt để mưa về.
Nhưng mai thời tiết vẫn không thay đổi. Đồng nghĩa với buổi sáng dậy thật sớm mời nhau một chén chè xanh thanh nhiệt, í ới gọi nhau ra đồng với những tràng cười câu đùa làm giãn chút nếp nhăn, tươi hơn đôi mắt thao thức mong mưa.
Từ bao đời nay, những người đàn bà làng tôi luôn bắt đầu một ngày chang nắng bằng những nụ cười vì nhau như vậy. Những thân gầy khô nắng nương dựa vào nhau làm bật mầm xanh đất cho những mỡ màng bội thu mùa sau, nối những cây cầu xanh cho lớp sau bước vào tương lai thành thị, vẽ lên những bức tranh về những người đàn bà tay trắng cầm ô che mưa nơi phố đông cho những em gái miệt mài sách vở đêm ngày.
Và tôi cũng luôn nguyện cầu có những ngày mưa, để những người đàn bà chang nắng ấy được ngủ ngon, được mát lành giấc mơ về những cánh đồng xanh mướt. Và mắt được thư giãn sau vết rạn ngày bỏng rát phơi mình!
