Vùng Tú Lệ xưa giờ vốn nổi tiếng với thứ nếp dẻo ngon. Từ nguyên liệu trời ban này cùng đôi bàn tay tinh tế họ đã sáng tạo ra bao món ăn lôi cuốn lòng người. Những ngày vừa ngơi việc đồng người ta rủ rê nhau cùng giã cốm (cốm tan). Từng nhịp chày giòn giã vang trong đêm như xua tan đi mệt nhọc hàng ngày.
Món cốm tan Lệ được đánh giá là ngon ngang ngửa món cốm làng Vòng nức tiếng. Những bông lúa còn xanh trĩu hạt còn ướt đẫm sương được theo tay người gặt về nhà.
Để món cốm còn nguyên hương vị tươi nguyên họ phải rang ngay sau khi tuốt xong. Phải dùng loại chảo gang để nếp nóng đều mà không bị khét. Rồi chờ cho mớ hạt ngọc xanh mát này nguội họ cho từng nắm vào giã. Phải thay phiên nhau giã ròng gần chục cối mới có được một mẻ cốm.
Mệt và nhiêu khê là vậy nhưng cứ nhìn thấy mớ cốm tan xanh ngời ngời trên tay từng nhịp chày cứ thế hối hả giã cho xong mẻ.
Để giữ mùi thơm và độ xanh nguyên thủy của cốm người ta thường gói trong lá dong. Cốm tan Tú Lệ được dùng trong nhiều món khác nhau nhưng vẫn không lần nào không khiến người ta bớt say mê. Thứ hạt ngọc mọc ở vùng đất lưng chừng trời này biết lấy lòng người ta khi khi vừa dẻo ngon lại còn thơm ngào ngạt như vừa ấp trong túi hương ra vậy.
Cứ tháng 8 tháng 9 hàng năm khi những hạt nếp nằm vắt bên dòng Mường Luống trĩu cành là lúc mùa cốm đã về. Từng nhịp chày lại rục rịch lên xuống đều tay cho mẻ cốm thơm lừng. Hạt ngọc trời ban tưởng chừng bình dị nay lại góp thêm một chút tạo ra nét thi vị, quyến rũ cho vùng rẻo cao Tây Bắc này.
