Câu hỏi: Sự khác biệt giữa các chất dopamine, serotonin, oxytocin và endorphins? (4 chất của sự hạnh phúc)
.
Trả lời bởi Ian Worthington, Huấn luyện viên online.
.
So sánh 4 loại chất của hạnh phúc.
.
Động vật cấp cao giống như một cái máy vậy! Có nhiều hệ thống trong mỗi cơ thể chúng ta và chúng hoạt động để giúp ta duy trì sự sống. Những hệ thống này đang cố gắng để đạt được những điều có lợi, và được điều khiển bằng cách phát ra những chất hóa học bên trong chúng ta.
.
Tuy nhiên, sẽ có những yếu tố bên ngoài – một số có thể kiểm soát được và một số thì không – đó có thể là sự mất cân bằng ở các chất. Và đó cũng là cách mà chúng ta có thể tác động đến điều tích cực và tiêu cực đối với cơ thể và cuộc sống.
.
Đây là một chủ đề rất gần gũi với trái tim tôi, và nó cũng mang lại cả mặt tốt và xấu đến cuộc sống của tôi. Có sự hiểu biết về các chất và có một năng lực kiểm soát sẽ giúp cho phép bạn khai thác sử dụng chúng cho những lợi ích của bạn chứ không phải cho những thất bại của bạn! nghe hay chứ nhỉ? Vậy cùng theo tôi tìm hiểu nào.
.
Hãy bắt đầu với các chất này. Tôi sẽ viết tắt là ‘DOES’, đó là Dopamine, Oxytocin, Serotonin và Endorphins. Mỗi một chất này có cách thức kích hoạt, chức năng và kết quả hoạt động khác nhau.
.
1. Endorphins (che đậy nỗi đau)
.
Endorphins được sản xuất và phát ra như là một phản ứng với những chất kích thích nhất định – đặc biệt là trong trạng thái căng thẳng, sợ hãi hay đau đớn. Chúng được hình thành ở các bộ phận khác nhau của cơ thể như tuyến yên, tủy sống và các thành phần khác của não bộ và hệ thần kinh. Nó làm việc theo cách tương tự như các loại thuốc như morphine và codeine (cả hai đều là thuốc giảm đau). Nó giúp xoa dịu cơn đau. Và nó còn được biết đến giúp ta mang lại cảm giác hưng phấn. Điều này có thể được tìm thấy khi tập thể dục ở cường độ cao, thường được gọi là ‘Runners High’.
.
Vậy làm thế nào để giải phóng Endorphins?
.
Có rất nhiều cách để giải phóng Endorphins vào cơ thể, một số tích cực và một số không. Chúng bao gồm:
– Tập thể dục
– Cười
– Sex
– Âm nhạc
– Thiền
– Châm cứu
– Ăn sô cô la
– Ăn ớt nóng (Khi ăn đồ cay endorphins sẽ giải phóng để xoa dịu vị cay của món ăn)
– Uống rượu
,
Như bạn có thể thấy có rất nhiều cách để có thể giải tỏa những cơn đau chết người này một cách tự nhiên và đưa sự hưng phấn vào trong cơ thể bạn. Nó sẽ tùy vào cách bạn đặt ra mục tiêu và suy nghĩ của mình. Ví dụ, nếu bạn ngồi ăn socola và uống rượu bạn có thể cảm thấy tốt hơn vào thời điểm đó, nhưng nó sẽ duy trì một thời gian nhất định và chất sẽ đi xuống.
.
2. Dopamine (Động lực và thành tích)
.
Dopamine thường được gọi là ‘phân tử của động lực’ – vì nó thúc đẩy bạn ‘Thực hiện công việc’. Khi được sản xuất và bắt đầu truyền đi vào cơ thể, nó làm tăng sự vận hành bên trong bạn, giúp chú ý, và tập trung hơn. Đây là sự vận hành và tập trung cho phép bạn lập kế hoạch hành động, và chống lại sự phiền nhiễu, vì vậy bạn có thể đạt được mục tiêu của mình.
.
Cái cảm giác mà “Tôi đã làm được rồi” sau khi bạn đạt được một cái gì đó chính là dopamine – và nó làm cho bạn muốn nhiều hơn nữa! Nó mang đến cho bạn ‘sự kịch tính của một cuộc truy đuổi’ trong tất cả các khía cạnh của cuộc sống, từ thể thao đến kinh doanh và yêu!
.
Dopamine cũng chịu trách nhiệm về ‘niềm vui để tận thưởng trong hệ thống’. Nó có thể cho phép bạn cảm thấy hứng thú trải nghiệm, thưởng thức và thậm chí hưng phấn. Tuy nhiên, không đủ Dopamine có thể gây ra cảm giác không tập trung, mất sảng khoái, mệt mỏi / hôn mê, và trong trường hợp xấu nhất là chán nản!
.
Làm thế nào để tăng dopamine?
.
Dopamine được giải phóng khi chúng ta có những hành động có thể giúp chúng ta tồn tại như nghĩ đến ăn, uống, sinh hoạt tình dục hoặc kiếm tiền! Một lần nữa, một số phương pháp tích cực và một số cực kỳ tiêu cực:
– Tập thể dục
– Thiền
– Một số thực phẩm (ví dụ như chuối, hạnh nhân, quả bơ, táo)
– Một số bổ sung sức khỏe (L-tyrosine, Curcumin)
– Âm nhạc
– Sex
– Ngủ ngon
– Giảm cân
– Kết nối (Ôm, hôn)
– Khiêu vũ
– Tắm nước lạnh
– Châm cứu
– Đường
– Caffeine
– Năng lượng hoạt động
– Mua sắm
– Chơi game
– Xem sex
– Cờ bạc
– Nicotine (tăng 200%) (Có trong thuốc lá)
– Cocain (tăng 400%)
– Amphetamines (tăng 1000%) (ma túy tổng hợp)
– Rượu
Bạn sẽ thấy rằng danh sách trên có chứa rất nhiều các thói quen gây nghiện nhất đang hành hạ mọi người trên thế giới hiện nay. Trông có vẻ như có một sự khác biệt rất lớn ở những thói quen trên, dopamine vẫn đóng một vai trò rất quan trọng đấy nhé. Hãy chắc chắn rằng bạn đang nhận được dopamine từ những thói quen có lợi cho bạn hơn là làm khổ bạn nhé.
.
3. Serotonin (Dẫn dắt hạnh phúc)
.
Serotonin đôi khi được gọi là ‘phân tử hạnh phúc’ do nó đóng vai trò việc duy trì một tâm trạng tích cực. Khi ở mức thấp, nó thường liên quan đến các vấn đề về trầm cảm.
.
Làm thế nào để tăng Serotonin?
Hiện nay, các biện pháp tích cực để tăng serotonin vào não có thể là một thách thức. Nhiều loại thuốc chống trầm cảm thức chất là thúc đẩy lượng serotonin có trong cơ thể, nhưng có thể có tác dụng phụ và tùy vào cơ địa mỗi người.
.
Các loại thực phẩm dưới đây đã được chứng minh là làm tăng serotonin:
– Củ nghệ
– Socola đen (với số lượng nhỏ)
– Trà xanh (với số lượng nhỏ)
– Cá giàu mỡ sống ở vùng nước lạnh
– Yogurts
,
Tuy nhiên, những yếu tố dưới đây sẽ làm giảm nồng độ serotonin:
– Rượu
– Chất làm ngọt nhân tạo Aspartame (Có trong nước ngọt)
– Caffeine
.
4. OXYTOCIN (tình yêu)
.
Oxytocin thường được gọi là ‘Hormone tình yêu’ và nó có thể tác động tích cực và tiêu cực đối với các mối quan hệ. Những người giải phóng oxytocin nhiều hơn vào cơ thể giúp họ hạnh phúc hơn và có mối quan hệ thỏa mãn hơn. Do đó, oxytocin dường như chịu trách nhiệm đối với một số nét tính cách đáng ngưỡng mộ ở con người như tình yêu, lòng trung thành, sự tin cậy và lòng dũng cảm.
.
Tuy nhiên, bởi vì nó giúp bạn luôn cảm thấy cần phải bảo vệ đối với người thân hoặc nhóm, Oxytocin cũng có thể làm cho bạn nói dối nhiều hơn hoặc bẻ cong quy tắc đạo đức nếu như bạn nghĩ rằng nó sẽ có lợi cho người thân hoặc đối tượng của mình.
.
Làm thế nào để tăng Oxytocin?
.
Cách tốt nhất để tăng oxytocin là trong suốt quá trình sinh con, quan hệ tình dục hoặc là khi đang yêu. Tuy nhiên, có những cách khác cũng có thể sản xuất ra được. Có nhiều cách cơ bản trong đó cũng có tác động của hóa học và bao gồm:
– Đụng chạm, âu yếm
– Tập thể dục
– Thiền
– Âm nhạc
– Massage
– Chơi đùa với vật nuôi
– Nhiệt độ ấm
– Tặng quà cho người khác
.
Ở mặt tiêu cực, hút thuốc và ăn uống quá độ cũng có thể làm tăng nồng độ oxytocin.
.
Xong, tôi đã nói về 4 chất mà tác động rất mạnh đến việc bạn có đang hạnh phúc hay không. Cân bằng các chất này và hãy phấn đấu để bạn có thể sống tốt hơn. Tuy nhiên, khi không được cân bằng, điều này có thể trở nên rất nguy hiểm và hủy hoại bản thân. Bạn không có toàn quyền để kiểm soát chúng nhưng bạn có thể kiểm soát một số chất. Bằng cách làm một số việc nhất định, ăn các loại thực phẩm nhất định, uống các chất lỏng nhất định và tránh những điều tiêu cực, bạn có thể sắp xếp các chất có lợi cho cơ thể của bạn, và cuối cùng đó là cuộc sống của bạn!