Leonardo Da Vinci là một trong số những danh họa nổi tiếng nhất thời Phục hưng và bức tranh Người Vitruvius là một kiệt tác nghệ thuật của ông. Bức vẽ là sự kết hợp hoàn hảo giữa toán học, tôn giáo, triết học, kiến trúc và hội họa.
Tranh Người Vitruvius như một tác phẩm nghệ thuật và là một công trình khoa học
Bức vẽ “Người Vitruvius” lừng danh được Leonardo Da Vinci thực hiện vào khoảng năm 1490, mô tả một người đàn ông khỏa thân ở hai trạng thái khác nhau trong một hình tròn và hình vuông trùng tâm đối xứng. Người đàn ông duỗi thẳng chân và dạng chân, số đo được vẽ dựa trên tỷ lệ lý tưởng của số đo cơ thể người và các khái niệm về hình học, kiến trúc trong tác phẩm De Architectura của kiến trúc sư La Mã cổ đại Vitruvius.
Phần mô tả của bức vẽ được Leonardo viết bằng tiếng Ý ngược. Với nội dung, rốn là phần trung tâm của cơ thể người, và nếu một người hướng thẳng mặt về phía trước và duỗi chân, tay sao cho rốn vẫn là trung tâm, thì các đầu ngón tay và ngón chân sẽ nằm trên một hình tròn có tâm là rốn… Nếu đo khoảng cách từ chân đến đỉnh đầu, ta sẽ thấy nó bằng khoảng cách của hai cánh tay duỗi thẳng, vì vậy các đường thẳng này sẽ tạo thành một hình vuông bao lấy cơ thể người.
So sánh với nội dung mà Vitruvius, một kiến trúc sư La Mã cổ đại đã viết trong tập 3.1.3 của De Architectura có thể thấy Leonardo Da Vinci đã minh họa lại rõ ý tưởng của Vitruvius về các tỉ lệ trên cơ thể người này như sau:
“Bốn ngón tay bằng một lòng bàn tay, bốn lòng bàn tay bằng một bàn chân, sáu lòng bàn tay bằng một cẳng tay. Bốn cẳng tay bằng chiều dài một bước. Bốn cẳng tay tương ứng chiều cao một người, tức là hai mươi bốn lòng bàn tay, người ta dùng các số đo này trong xây dựng.
Nếu một người dạng chân sao cho chiều cao giảm xuống một phần mười bốn và giang hai tay sao cho các ngón tay cao ngang đầu, thì người đó sẽ nhận ra rằng tâm của cơ thể người là rốn, và rằng không gian tạo thành giữa hai chân là một tam giác đều.
Độ dài hai cánh tay duỗi thẳng của một người chính bằng chiều cao của người đó.Khoảng cách từ chân tóc đến hết cằm bằng một phần mười chiều cao của người. Khoảng cách từ cằm đến đỉnh đầu là một phần tám. Khoảng cách từ ngực đến đỉnh đầu là một phần sáu. Khoảng cách từ ngực đến chân tóc là một phần bảy.
Khoảng cách từ núm vú đến đỉnh đầu là một phần tư chiều cao của người. Độ rộng tối đa giữa hai vai bằng một phần tư. Từ khuỷu tay đến đầu bàn tay là một phần năm. Từ khuỷu tay đến nách là một phần tám.
Chiều dài bàn tay bằng một phần mười chiều cao người. Phần đầu cơ quan sinh dục nằm ở giữa. Độ dài bàn chân bằng một phần bảy chiều cao người. Từ lòng bàn chân đến đầu gối là một phần tư. Từ đầu gối đến cơ quan sinh dục là một phần tư.
Khoảng cách từ cằm đến mũi, và từ chân tóc đến lông mày hoặc tai là bằng nhau và bằng một phần ba chiều dài mặt”.
Không chỉ thường được dùng như một ví dụ cụ thể về sự tỷ lệ của số đo cơ thể người, hiện nay bức tranh Người Vitruvius được dùng như một biểu tượng của nghề y và các cơ sở y học. Người Vitruvius cũng xuất hiện trên đồng 1 Euro do Ý phát hành. Trong tiểu thuyết Mật mã Da Vinci, Người Vitruvius cũng được nhắc tới ngay đầu tác phẩm khi Robert Langdon nhìn thấy xác của Jacques Saunière tại bảo tàng Louvre.
Tranh Người Vitruvius có thể chỉ là bản sao chép một bức vẽ có trước của một người bạn Leonardo?
Tác phẩm được đưa ra so sánh là của Giacomo Andrea de Ferrara, một kiến trúc sư thời Phục hưng, một chuyên gia về Vitruvius và cũng là bạn thân của danh họa Leonardo. Leonardo đã dùng bữa tối với Giacomo vào tháng 7/1490, năm mà cả hai được cho là đã vẽ các tranh minh họa người Vitruvius.
Các chuyên gia tin rằng, Leonardo đã thăm dò sự hiểu biết của bạn về Vitruvius khi họ gặp nhau. Hơn thế nữa, cả hai bức vẽ đều khắc họa ghi chép của Vitruvius tương tự nhau. Tác phẩm của Leonardo hoàn hảo hơn, trong khi tác phẩm của Giacomo đầy những lỗi vẽ nhầm lẫn ban đầu và sửa chữa lại.
Hình tượng của Giacomo Andrea chỉ có các cặp tay, chân được bao bọc bằng hình tròn và hình vuông cùng lúc, trong khi Leonardo thể hiện gắn kết hơn bằng cách lột tả sự thay đổi vị trí của các tay và chân. Điều đó khiến tranh của danh họa gần hơn với sự mô tả của văn bản gốc so với tranh của Giacomo. Cũng giống như thân phận của tác giả, bức tranh Người Vitruvius cùng Leonardo Da Vinci ra khỏi biên giới nước Ý và nổi tiếng toàn thế giới, trong khi tranh minh họa đơn giản hơn dù có thể nguyên bản hơn của Giacomo lại bị lãng quên trong một thư viện suốt 5 thế kỷ, kể từ khi ông bị người Pháp treo cổ, phanh thây ở Milan.
