“Trong lần đầu tiên làm người mẫu nude, tôi cảm giác mình như một miếng thịt sống. Tôi luôn lởn vởn suy nghĩ trong đầu rằng họ trả tiền để tiếp cận một cô gái lõa lồ hay họ có ý đồ mờ ám”.
Nếu yêu thích nghệ thuật hẳn bạn chẳng còn xa lạ gì với những người mẫu nude (người mẫu khỏa thân). Người mẫu nude, đúng như tên gọi, công việc của họ là trút bỏ xiêm y để họa sĩ hoặc nhiếp ảnh gia mô phỏng cơ thể của họ vào trong các tác phẩm nghệ thuật.
Không ồn ào và danh giá như nghề người mẫu thông thường, người mẫu nude là một công việc thầm lặng, kín kẽ và phải chịu nhiều lời đánh giá cũng như thái độ kỳ thị từ những người xung quanh. Theo miêu tả của Abby Assien, một người mẫu ảnh nude nổi tiếng: “Nghề này vô cùng hà khắc và nghiệt ngã”.
Người mẫu nude không có những quy chuẩn khắt khe như nghề người mẫu thời trang thông thường. Tuổi tác cũng không phải vấn đề quan trọng. Dù là cô gái 16 tuổi với thân hình non tơ chưa nảy nở hay quý bà 60 tuổi sở hữu làn da nhăn nheo, cơ thể đã hao mòn… đều có thể trở thành người mẫu nude, miễn là phù hợp với tiêu chí của người nghệ sĩ. Đây có lẽ là điểm được, điểm thú vị nhất của nghề mẫu nude.
Mỗi lần thực hiện tác phẩm nude, người mẫu sẽ phải mất nhiều tiếng trong trạng thái “trần như nhộng” với nhiều tư thế tạo dáng.
Họ thường không được đeo, mặc những thứ trang sức, phụ kiện mang tính chất cá nhân. Những thứ phụ kiện nhỏ, không mấy ảnh hưởng tới bộ ảnh/tranh như dây chuyền nhỏ hoặc nhẫn cũng có thể được chấp nhận.
Thông thường, người mẫu sẽ chỉ khỏa thân khi bắt đầu thực hiện chụp/vẽ tranh. Trong các lớp nghệ thuật, luôn có những quy tắc khắt khe khi sử dụng người mẫu khỏa thân để đảm bảo không xảy ra những hành vi xâm hại tình dục chẳng hạn như cấm hoặc hạn chế tối đa việc người thực hiện được chạm tay vào người mẫu.
Trong trường hợp người mẫu nude sử dụng cho bộ môn nghệ thuật vẽ body paiting, họ sẽ mất nhiều tiếng khỏa thân trước đó để được sơn, vẽ lên cơ thể.
Công việc của người mẫu khỏa thân, nhất là người mẫu khỏa thân cho họa sĩ không hề đơn giản, thậm chí còn vất vả hơn nhiều so với nghề người mẫu thời trang. Trước hết họ phải học cách bỏ đi sự e dè, ngại ngùng khi trưng bày hoàn toàn cơ thể của mình trước những người lạ mặt.
“Trong lần đầu tiên làm người mẫu nude, tôi cảm giác mình như một miếng thịt sống. Tôi luôn lởn vởn suy nghĩ trong đầu rằng họ trả tiền để tiếp cận một cô gái lõa lồ hay họ có ý đồ mờ ám.” – Một người mẫu nude chia sẻ trên Frisky.
Tiếp đó, phần tạo dáng thực sự là một thử thách lớn với nhiều người mẫu nude. Trong một bài viết có tên Lời thú nhận của một người mẫu nude được đăng trên Frisky, một cô gái có tên Jessica đã kể lại: “Đèn Flash chớp liên tục và các nhiếp ảnh gia nói rằng tôi phải kiên nhẫn. Cơ thể và bàn tay của tôi bắt đầu túa mồ hôi. Tim tôi đập liên hồi. Tôi cố gắng vặn xoắn cơ thể trần truồng của mình theo một tư thế thanh lịch và cố gắng hít một hơi thật sâu để mềm mại hóa biểu cảm của mình. Bức ảnh nude đó tuyệt đẹp nhưng đó là những trải nghiệm kinh khủng”.
Nghề người mẫu nude cho hội họa là nghề không dành cho người thiếu sự kiên nhẫn. Người mẫu phải giữ nguyên một tư thế tạo dáng trong nhiều tiếng đồng hồ. Một cử động ngoài ý muốn có thể khiến quá trình lao động nghệ thuật của họa sĩ bị ảnh hưởng, bởi vậy người mẫu phải rất nhẫn nại và phải tìm mọi cách giữ nguyên tư thế dù cơ thể có mỏi rã rời.
Có những tư thế khó như uốn quằn lưng, vặn xoắn chân, bò, xoạc… khiến cho những người mẫu nude mới bước chân vào nghề phải “chết khiếp” bởi cơ thể đau đớn, bải hoải sau khi thực hiện. Theo ghi chép của Guardian dẫn lại lời của một người mẫu nude 50 tuổi có thâm niêm 20 năm trong nghề: “Tôi từng chứng kiến nhiều người ngất xỉu ngay sau khi tạo dáng nhiều tiếng đồng hồ vì kiệt sức.”
Công việc vất vả xong thù lao không mấy khá khẩm cũng là nguyên nhân khiến nhiều người mẫu nude, nếu không làm vì đam mê thì cũng chẳng màng bám trụ với nghề.
Ở Mỹ, giá của người mẫu nude thường khoảng 20 đô la/ giờ (khoảng 400 ngàn đồng). Trong khi đó, theo thống kê của Chron, nghề rửa bát ở đây cũng có mức thù lao tương đương, khoảng 19,75 đô/giờ.
Trong khi đó ở Pháp, mức thù lao của các người mẫu nude cũng rất thấp, chỉ khoảng 15 euro/giờ. Vì mức thù lao quá ít ỏi và không tăng sau nhiều năm, mới đây một nhóm có tên a Coordination des Modeles đã biểu tình và đòi đồng lương khá khẩm hơn cho các người mẫu khỏa thân. Có khoảng 100 người mẫu khỏa thân đã bỏ không xuất hiện tại các lớp học nghệ thuật để phản đối.
Cuộc đình công, biểu tình của nhóm người mẫu khỏa thân trên có căn nguyên là do thù lao của họ quá thấp, không đủ sống, điều kiện làm việc tồi tàn và công việc vất vả. Hơn hết cả họ nhận định công việc người mẫu khỏa thân đòi hỏi sự kết hợp giữa nghệ thuật và kỹ năng cơ thể, chẳng hạn như giữ nguyên si một tư thế đẹp trong suốt ba giờ. Do đó họ cho rằng mình cần phải được đánh giá cao hơn.
Năm 2008, nhóm này biểu tình lầnđầu tiên, song vẫn không đạt được kết quả khả quan khi thù lao của người mẫu khỏa thân vẫn dậm chân tại chỗ.
Trao đổi với Guardian, một người mẫu nude đã cho biết: “Chúng tôi cần nhận được sự tôn trọng. Họ cần phải hiểu không phải ai cũng có thể trút bỏ quần áo và tạo dáng theo các tư thế khó nhọc trong nhiều giờ”.
Mức thù lao cho người mẫu nude ở Trung Quốc cũng khá thấp. Những trường hợp như Su Zizi (top 10 người mẫu nude nổi tiếng nhất Trung Quốc) kiếm được tối đa khoảng 500 đô la (khoảng hơn 10 triệu) một ngày là rất hiếm.
Vào năm 1990, người mẫu nude của Trung Quốc kiếm được khoảng 5 tệ/tiếng (khoảng 17 ngàn đồng). Hiện tại thù lao của người mẫu khỏa thân ở Trung Quốc khoảng 40 – 50 tệ/tiếng(khoảng 140 – 170 ngàn đồng). Nhiều người mẫu nude cho rằng mức thù lao này là thấp, khó trang trải cuộc sống trong khi nghề nghiệp của họ lại tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm.
Ở Việt Nam, nghề người mẫu khỏa thân có mức thù lao tương đối “bèo bọt”. Theo tìm hiểu, mức tiền công mà các trường mỹ thuật trả cho các người mẫu nude cho mỗi tiết học chỉ khoảng 25 đến 30 ngàn đồng. Nếu làm cho các xưởng vẽ tư nhân, nhiếp ảnh gia thì mức thù lao cao hơn nhưng cũng bị đòi hỏi tạo hình khắt khe hơn nhiều.
Không chỉ vất vả, khó nhọc mà người mẫu nude còn đứng trước nguy cơ bị xâm hại tình dục. Môi trường làm việc và cơ thể trần trụi của người mẫu là mảnh đất màu mỡ khiến nhiều nhiếp ảnh gia hay họa sĩ nảy sinh ra ý định tà dâm.
Một vài trường hợp nổi tiếng như nhiếp ảnh gia thời trang Terry Richardson dùng danh tiếng của mình để ép người mẫu nude quan hệ tình dục ngay tại studio, họa sĩ nổi tiếng David Avivi 51 tuổi cưỡng bức người mẫu khỏa thân khi đang thực hiện tác phẩm nghệ thuật…..
Ở Việt Nam cũng không thiếu những sự vụ như vậy. Cách đây hơn chục năm, dân tình từng rúng động trước thông tin nhiếp ảnh gia 71 tuổi Ly Sơn (tên thật là Lê Đình Trường) lợi dụng danh xưng “nhiếp ảnh gia chuyên chụp khỏa thân” để lạm dụng tình dục nhiều cô gái trẻ.
