Gỏi cá mai Nha Trang là món ăn phổ biến dễ dàng tìm thấy tại các quán hải sản bình dân hay các nhà hàng sang trọng và là món ăn ngon, bổ dưỡng.
Cá mai nhỏ gần giống với cá cơm nhưng không có vảy, mình dẹp, thịt trong, không có máu nên không tanh. So với các loại tương tự như cá cơm, cá mương… thì thịt cá mai dai, giòn chứ không bở. Hầu như người ta chỉ chế biến cá mai làm gỏi.
Gỏi cá mai làm công phu, phải chọn cá thật tươi mới đánh bắt về. Ngon nhất là cá vừa vớt từ dưới biển đem lên bỏ vào rổ chà cho sạch nhớt, cắt đầu, bỏ ruột để ráo nước. Sau đó dùng tay bóp bên hông từng con một rồi rút xương ra.
Người ta thường dùng chùm ruột, khế chua hoặc chanh vắt lấy nước để tái chín cá mai. Thịt cá sau khi bóp chua sẽ chuyển từ màu trắng trong sang trắng ngà, đục. Cá mai bóp chua xong trộn với thính làm từ lạc rang thơm rồi giã mịn rưới đều lên. Hành tây, gừng, rau răm, húng quế, ngò, tía tô, diếp cá, húng lủi cắt sợi nhỏ rồi trộn với cá mai, nêm gia vị (ớt, tỏi, muối, đường, bột ngọt, tiêu, lạc…).
Điểm nhấn của món gỏi này là nước chấm. Nếu như ở Phan Thiết, nước chấm được chế biến từ nước mắm, me với vị chua ngọt thì ở Nha Trang, nước chấm được làm khá công phu, nước mắm phải là loại thật ngon, tỏi ớt băm nhuyễn với ít nước cốt chanh và đường để tạo vị mặn, chua ngọt.
Gỏi cá mai thường ăn kèm với bánh tráng, rau sống, khế chua, chuối chát. Đặt ít rau sống, chuối chát, khế chua và gỏi cá mai vào miếng bánh tráng rồi cuộn lại, chấm nước chấm và thưởng thức.
