Giờ đã là năm 2021 nhưng vẫn còn đâu đó những cái quảng cáo lừa đảo rằng: “Cài đặt phần mềm này để tăng gấp đôi dung lượng RAM”. Thế nhưng hồi xưa, người ta tin là thật và có ít nhất 700 ngàn người đã chi tiền mua 1 cái phần mềm như vậy với hy vọng sẽ có được dung lượng RAM lớn hơn, giá thì không đắt như mua RAM thật. Phần mềm đó có tên là SoftRAM.
SoftRAM là một phần mềm được phát hành bởi Syncronys Softcorp. Nó được quảng cáo là sẽ tăng gấp đôi dung lượng RAM (bộ nhớ hệ thống) với máy tính chạy Windows mà không cần nâng cấp phần cứng, tức là nếu máy có 4 MB RAM thì sẽ thành 8 MB, 8 MB thành 16 MB, cứ thế tiếp tục. Chỉ cần cài đặt và nhấn một nút duy nhất, máy sẽ tự động tăng RAM, nghe rất chi là vi diệu.
SoftRAM phiên bản đầu tiên được thiết kế cho Windows 3.0, phát hành tháng 3 năm 1995 và bán được đến hơn 100 ngàn bản. Phiên bản SoftRAM95 thiết kế cho Windows 95 được phát hành vào tháng 8 cùng năm và nó thậm chí còn bán được đến 600 ngàn bản. Giá bán thì không hề rẻ chút nào, khoảng 79,95 USD.
Giờ đây thì mình chắc chắn anh em không thể nào tin vào những phần mềm như SoftRAM được bởi RAM là bộ nhớ vật lý (physical memory) và để tăng dung lượng thì chúng ta chỉ có thể mua thêm RAM gắn vào máy. Vậy SoftRAM kỳ thực có chức năng gì mà khiến người ta tin vào lời quảng cáo rồi đổ xô đi mua đến vậy?
Anh Michael chủ kênh Michael MJD đã thử cài đặt SoftRAM phiên bản dành cho Windows 3.1. Phần mềm SoftRAM bản 1.03 được bán trong hộp, với đĩa mềm cài đặt và mã kích hoạt. Bung file cài đặt thì phần mềm này chỉ yêu cầu 950 KB dung lượng trên ổ cứng. Ngay khi cài đặt xong thì một cửa sổ hiện ra thông báo máy đã được “Mở rộng” dung lượng RAM thêm 16 MB, chiếc máy mà anh Michael sử dụng có RAM vật lý là 16 MB.
![[IMG]](https://dangnho.com/tre_assets/uploads/2021/07/tapchidangnho-5543771-softram-1.png)
Đây là giao diện phần mềm SoftRAM, rất đơn giản với 2 cái đồng hồ kim hiển thị dung lượng RAM của SoftRAM và 1 đồng hồ kim hiển thị dung lượng RAM trống. Ngoài ra còn có 4 mục hiển thị dung lượng bộ nhớ chia thành nhiều loại là SoftRAM, Physical RAM, Virtual Memory và Total Memory. SoftRAM và Physical RAM hiển thị mức dung lượng tương đương nhau đều là 16 MB, như vậy theo quảng cáo của SoftRAM thì dung lượng RAM hệ thống giờ đây là 32 MB.
Dựa trên tài liệu hướng dẫn và mô tả đi kèm thì SoftRAM còn khẳng định: SoftRAM hoạt động tương tự như RAM vật lý và cho biết phần mềm này chủ động nén dữ liệu trong bộ nhớ RAM vật lý và dùng công cụ phân tích để tính toán phương pháp nén hiệu quả nhất. Thêm vào đó phần mềm còn chống phân mảnh theo thời gian thực để bộ nhớ luôn đạt được hiệu suất tối đa. Nghe thì rất phức tạp nhưng thực tế thì phần mềm này chẳng làm gì cao siêu đến thế.
Vào cuối năm 1995 thì một loạt các trang công nghệ đã tiến hành mổ xẻ những lời tuyên bố của SoftRAM. Một trong số đó là trang c’t của Đức đã tiến hành phân tích sâu về phần mềm này và kết luận: Nó không hề giống với quảng cáo. Dù nói là nén dữ liệu bằng một công nghệ đang chờ được cấp bằng sáng chế gì đó nhưng thực tế, SoftRAM không hề nén dữ liệu hay ít nhất là thử nén dữ liệu. SoftRAM đánh lừa người dùng bằng cách tăng kích thước của swap file hay page file trên Windows và đưa thông tin sai lệch về trạng thái hiện tại của hệ thống.
Page file hay swap file về cơ bản là một dạng bộ nhớ ảo dùng một phần dung lượng của ổ cứng thay vì RAM. Nó cho phép hệ điều hành lưu dữ liệu khi RAM vật lý đầy và bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh dung lượng của phân vùng bộ nhớ ảo này mà không cần tốn tiền mua những phần mềm vô bổ như SoftRAM.
Phiên bản SoftRAM95 được phát hành cho Windows 95 thậm chí còn sử dụng thương hiệu “Designed for Windows 95” hay “Microosoft Windows Compatible” trên bao bì sản phẩm mà chưa được chứng thực và cấp phép bởi Microsoft.
Ủy ban thương mại liên bang (FTC) cũng mở một cuộc điều tra về SoftRAM và công ty Syncronys từ đó kết luận “sai sự thật và gây hiểu nhầm”. FTC cũng kết luận rằng “SoftRAM95 không tăng RAM trong máy tính sử dụng Windows 95; sản phẩm cũng không tăng tốc độ, dung lượng hay các biện pháp hiệu suất khác của máy tính sử dụng Windows 95.”. Cuộc điều tra này khiến Syncronys phải thu hồi cả 2 phiên bản SoftRAM và SoftRAM95 vào tháng 12 năm 1995. Một số người mua phần mềm này đã đệ đơn kiện công ty và Syncronys đã dàn xếp với FTC và các khách hàng khởi kiện vào năm 1996 nhưng mỗi người chỉ được hoàn trả 10 USD nếu yêu cầu.
Tháng 7 năm 1998, với khoản nợ đến 4,5 triệu đô, kết quả từ việc phát hành hàng tá phần mềm dỏm thì Syncronys đệ đơn phá sản. Công ty đã cố xoay xở bằng cách phát hành một phần mềm có tên UpgradeAID 98 để hỗ trợ người dùng downgrade từ Windows 98 xuống 95, giá bán của phần mềm này là 39,95 đô nhưng tính năng này thì đã có sẵn trên Windows 98. CEO của công ty thậm chí nói sự cố của SoftRAM xưa kia là vấn đề về mặt kỹ thuật nhưng người dùng thì không dễ gì bị lừa lần nữa. Tài sản của công ty chỉ còn khoảng 200 ngàn đô và không đủ để trả cho những người yêu cầu bồi hoàn vì mua phải SoftRAM. Cho đến khi Syncronys vỡ nợ thì vẫn còn rất nhiều người chưa nhận được 10 đô như cam kết.
