Thủ đô Hà Nội, bên cạnh những tòa nhà cao tầng, hiện đại, đan xen với nó là những vẻ đẹp của kiến trúc Pháp cổ. Nhà hát lớn, Nhà thờ lớn, Trường Chu Văn An, cầu Long Biên… là những công trình mang kiến trúc Pháp cổ ở Thủ đô từng được đề xuất bảo tồn, phát huy giá trị.
Dạo quanh một vòng gần trung tâm hồ Hoàn Kiếm, chúng ta không khó có thể bắt gặp những công trình kiến trúc được xây dựng từ thời Pháp. Mỗi một công trình đều mang một nét đẹp độc đáo riêng, dưới đây là một số công trình mang vẻ đẹp của kiến trúc Pháp – vẻ đẹp gắn liền với hình ảnh Thủ đô Hà Nội nhiều năm qua.
Chợ Đồng Xuân.
Chợ Đồng Xuân không những là chợ lớn nhất trong khu phố cổ mà còn là một trong những chợ lớn nhất tại Hà Nội tại thời điểm xây dựng. Năm 1890, chính quyền Pháp mới bắt đầu xây dựng chợ Đồng Xuân, với năm vòm cửa và năm nhà cầu dài 52m, cao 19m. Mặt tiền theo kiến trúc Pháp, gồm năm phần hình tam giác có trổ lỗ như tổ ong, lợp mái tôn. Tại đây, đã diễn ra các trận chiến ác liệt giữa Vệ quốc quân chống lại lính Lê Dương của Pháp, rất nhiều Vệ quốc quân đã hy sinh tại đây trước khi rút khỏi Hà Nội.
Nhà thờ Lớn Hà Nội.
Nhà thờ Lớn Hà Nội (tên chính thức: Nhà thờ chính tòa Thánh Giuse) là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Hà Nội, đây cũng là một nhà thờ cổ tại TP Hà Nội. Nơi đây, thường xuyên diễn ra các sinh hoạt tín ngưỡng của các giáo dân thuộc Tổng Giáo phận Hà Nội. Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic trung cổ châu Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ XII và thời Phục Hưng ở châu Âu, làm theo mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.
Cầu Long Biên.
Cầu Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng nối quận Hoàn Kiếm với quận Long Biên của Hà Nội, do Pháp xây dựng (1898-1902), đặt tên là cầu Doumer, theo tên của Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer. Hiện trên đầu cầu vẫn còn tấm biển kim loại có khắc chữ 1899 -1902 – Daydé & Pillé – Paris.
Bưu điện thành phố.
Bưu điện thành phố nằm trên phố Đinh Tiên Hoàng, bên bờ hồ Hoàn Kiếm, Bưu điện Hà Nội là nơi ghi dấu nhiều thăng trầm lịch sử của mảnh đất Hà Thành. Ngược dòng thời gian, Sở Bưu điện Hà Nội là một trong những công trình được xây dựng từ khá sớm kể từ khi Hà Nội bắt đầu được quy hoạch và mở rộng với khu vực hồ Hoàn Kiếm làm trung tâm. Vị trí Sở Bưu điện Hà Nội nằm trên đại lộ Francis Garnier (nay là phố Đinh Tiên Hoàng), vốn là vị trí của chùa Báo Ân. Năm 1888, người Pháp đã phá hủy chùa để xây nhà bưu điện.
Nhà hát Lớn Hà Nội.
Nhà hát Lớn Hà Nội là một công trình kiến trúc phục vụ biểu diễn nghệ thuật, tọa lạc trên quảng trường Cách mạng Tháng Tám, vị trí đầu phố Tràng Tiền, không xa hồ Hoàn Kiếm và Bảo tàng Lịch sử Việt Nam. Công trình được người Pháp khởi công xây dựng năm 1901 và hoàn thành năm 1911, theo mẫu Nhà hát Opéra Garnier ở Paris nhưng mang tầm vóc nhỏ hơn và sử dụng các vật liệu phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương. Tác phẩm của 2 kiến trúc sư Harlay và Broyer mang nhiều màu sắc, đường nét kiến trúc của các nhà hát ở miền Nam nước Pháp
Khách sạn Sofitel Metropole.
Khách sạn Sofitel Metropole, tên giao dịch tiếng Anh: Hotel Sofitel Legend Metropole Hanoi, là một khách sạn 5 sao nằm trên phố Ngô Quyền, Hà Nội. Sofitel Metropole mang phong cách kiến trúc cổ kính của thời Pháp thuộc, có vị trí gần hồ Hoàn Kiếm và Nhà hát Lớn của thành phố. Được xây dựng năm 1901 bởi 2 nhà đầu tư người Pháp, Metropole là khách sạn 5 sao đầu tiên và đồng thời là khách sạn lâu đời nhất ở Hà Nội.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Tọa lạc tại Số 49 Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, tòa trụ sở Chi nhánh Ngân hàng Đông Dương (nay là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) là một công trình kiến trúc có phong cách độc đáo hiếm có của Hà Nội xưa. Tòa nhà này được coi là công trình tiêu biểu nhất cho phong cách kiến trúc Art Deco ở Hà Nội thời thuộc địa.
Đây là một phong cách kiến trúc mang tính cách tân, bắt đầu phát triển ở Hà Nội từ những năm 1920 và đặc biệt mạnh mẽ vào những năm 1930. Những công trình xây dựng theo xu hướng này thường sử dụng những hình khối kinh điển trong bố cục không gian, các khối vuông, chữ nhật kết hợp với các khối bán trụ tạo ra một hình thức kiến trúc hiện đại và giản dị. Art Deco cũng là hình loại kiến trúc được nghiên cứu và có nhiều sự cải biên nhằm tới sự hài hoà với khí hậu và cảnh quan Hà Nội.
