Người ta vẫn thường nói “Trời đánh tránh bữa ăn”. Câu nói này bắt nguồn từ câu nói “Lôi Công không đánh người đang ăn cơm”. Vậy nguồn gốc và hàm ý của cách nói đó như thế nào?
Lôi Công, hay còn gọi là Lôi Thần, Lôi sư… là nhân vật trong chuyện thần thoại xưa. Ông là một vị thần cai quản việc nổ sấm xuống nhân gian. Lôi Công có thân hình vạm vỡ trông giống như một đại lực sĩ, ngực và lưng để trần, ở trên lưng của ông còn có một đôi cánh dài, tay chân thì có móng vuốt như đại bàng, bên người treo rất nhiều trống, hễ đánh trống là có tiếng sấm nổ vang trời.
Trước kia công việc của Lôi Công và Điện Mẫu là tạo ra sấm sét, nhưng từ thời tiên Tần lưỡng Hán, nhiệm vụ của họ đã từng bước có sự thay đổi. Dân chúng đã giao cho họ một công việc đặc biệt có ý nghĩa, đó là trừng trị cái ác, tuyên dương điều thiện. Sấm sét lúc này có ý nghĩa thay trời hành đạo, trừng trị những kẻ ác, Đạo giáo cũng bởi vậy mà có cùng nhận thức với người xưa, coi Lôi Công Điện Mẫu là Thần linh.
Nguồn gốc câu “Trời đánh tránh bữa ăn”
Khi cha mẹ trở về thấy con gái quỳ trên đất, chưa kịp hiểu chuyện gì thì đột nhiên từ trên trời bay xuống một tờ giấy, trên đó ghi rằng cô bé không có lương tâm, đã uống hết nước cơm. Bởi vậy trời truyền thư xuống, nói rằng đợi đến buổi trưa sẽ xử phạt. Cô con gái bèn kể lại sự việc cho cha mẹ nghe, cha mẹ cô biết con mình hiếu thảo, nhưng bởi vì thiên mệnh không thể làm trái nên chỉ có thể lẳng lặng chờ đợi.
Vậy là ba người họ cùng nhau ăn cơm, người cha thương con gái nên đã nhường cơm cho con ăn. Trời bỗng dần dần tối sầm lại, người cha nghĩ chắc thời khắc đã tới, nhưng họ vẫn đang ăn cơm. Bỗng một trận gió thổi bay tới một tờ giấy, trên đó nói rằng bởi vì thời gian ăn cơm trùng với thời gian xử phạt, nay đã qua giờ xử phạt. Lôi Công không đánh người đang ăn cơm, cho nên sẽ không trừng phạt cô con gái nữa, cho cô được sống.
Từ đó tồn tại câu nói “Lôi Công không đánh người đang ăn cơm”. Dân gian quan niệm Lôi Công thay trời hành đạo, nên cũng nói thành “Trời không đánh người đang ăn cơm”, sau đó rút gọn thành “Trời đánh tránh bữa ăn”.
Thực tế, ông trời vốn rất công bằng, thiện niệm hay ác niệm xuất từ tâm con người đều có thể nhìn thấy hết. Vậy thì tình cảm của gia đình 3 người họ làm sao có thể lọt khỏi mắt ông? Mặt khác, cha mẹ trong câu chuyện, khi nhận được văn tự từ trời, không lập tức quát mắng con cái, mà phải hỏi lại con cặn kẽ đầu đuôi, hiểu rằng con gái bị oan, cũng càng thương con hơn.
Thế nên, người hiểu lý lẽ thì trời không thể không hành theo Đạo, cô con gái hiếu thảo đã không phải chết oan dưới tia sét của Lôi Công, việc “không đánh người đang ăn cơm” âu cũng chỉ là cái cớ. Nên cũng nói, ông trời mượn câu chuyện này để truyền thụ cho con người thông điệp nhân văn rằng Thần Phật uy nghiêm nhưng cũng rất từ bi, thiện có thiện báo, ác có ác báo, không sai một ly, quả báo trước sau sớm muộn đều đã được sắp đặt rất tường tận. Làm người trong đời cứ dùng thiện tâm mà đối đãi với nhau thì trời sẽ không phụ bạc.
Đồng thời, câu nói này cũng là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng đối với các bậc cha mẹ khi giáo dục trẻ nhỏ. Trong thực tế cuộc sống, các bậc cha mẹ thường vào các bữa cơm lại la mắng, phê bình trẻ nhỏ. Cách giáo dục này đã phá hỏng đi không khí ấm cúng và vui vẻ của bữa cơm gia đình, đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ nhỏ. Vậy nên người ta thường dùng câu “trời đánh tránh bữa ăn”, ngụ ý để nhắc nhở người lớn rằng, trong bữa ăn không nên trách mắng trẻ nhỏ. Cần phải có lý trí và thiện tâm, như vậy mới hy vọng giáo dục con trẻ được tốt!
