Gần đây trên mạng xã hội và lan truyền qua email (lạ) về công dụng vạn năng của dầu dừa, nào là chữa khỏi viêm họng, nhiễm trùng máu, lậu mủ, giang mai, sỏi thận, alzheimer, tim mạch, tiểu đường, huyết áp, giảm cân, ung thư, thậm chí chữa luôn cả căn bệnh thế kỷ HIV/AID, và còn nhiều, nhiều nữa. Qúy ngài bác sĩ, dược sĩ nên chuẩn bị sẵn cho một tương lai đen tối thất nghiệp đi là vừa.
Các nhà dinh dưỡng rất ngán dầu dừa vì nó chứa quá nhiều acid béo no (hơn 90 %). Mỡ heo, mỡ bò khét tiếng với chất béo bão hòa (40 -50%) cũng phải chào thua dầu dừa. Acid béo no được cho là yếu tố rủi ro cao gây ra các bệnh tim mạch.
Nói nghe cũng có lý
Tính siêu thần dược của dầu dừa được giải thích là do acid lauric, một loại acid béo có độ dài phân tử trung bình.
Pixabay
Các nhà dinh dưỡng rất ngán dầu dừa vì nó chứa quá nhiều acid béo bão hòa (hơn 90 %).
Hầu hết các loại dầu mỡ đều có dây phân tử dài (với chuỗi dài trên 12 carbon), chẳng hạn dầu đậu nành có 100% là dây dài. Dầu dừa chứa khoảng 60% dây phân tử trung bình, phần còn lại là dây dài.
Vào ruột, các acid béo dây dài và dây ngắn tiêu hóa khác nhau.
Dây dài cồng kềnh nên tiêu hóa phức tạp hơn: phải tháo rời acid béo ra khỏi glycerol rồi mới ngấm được vào ruột. Vào rồi lại ráp lại thành chất béo, tụ tập với nhau, đóng gói rồi phát tán qua hệ bạch huyết vào gan. Cơ thể xài không hết đem lưu kho ở mô mỡ.
Dây trung bình và dây ngắn linh hoạt hơn, khỏi cần tới muối mật phân tán, ngấm được vào ruột, là theo đường máu đi thẳng tới gan. Nếu cơ thể cần thì đem dây trung bình ra đốt luôn, khỏi cần lưu kho chi cho…mập. Dầu dừa có nhiều acid dây trung bình (60%), nên được cho là làm giảm cân
Chưa hết, bình thường cơ thể tạo năng lượng bằng cách đem glucose ra đốt, thiếu glucose thì đem chất béo ra xài. Riêng tế bào não chỉ chịu xài glucose, chứ không ưng chất béo. Nếu kẹt lắm thì mới xài tới các thể ketone(**) để đốt. Những người bị bệnh alzheimer hay parkinson không hiểu vì sao não của họ cứ kém dần khả năng xài glucose, nên ketone trở thành hàng quý hiếm. Trong quá trình biến dưỡng dây trung bình của dầu dừa, lại sinh ra được thể ketone. Thế là dầu dừa trở thành thần dược chữa bệnh alzheimer và parkinson.
Cholesterol có 2 loại: cholesterol xấu (LDL) gây đóng bựa ở thành mạch máu, và cholesterol tốt (HDL) “dọn sạch” đám bựa này. Trong y học, người ta thường lấy tỉ lệ tổng cholesterol / cholesterol tốt (HDL) để phác họa tốt xấu. Tỉ lệ này càng nhỏ, càng tốt (nghĩa là HDL càng lớn). Dĩ nhiên phác họa này chỉ tương đối, và còn nhiều ngoại lệ. Acid lauric là loại dây trung bình có trong dầu dừa (hơn 50%) làm tăng cả cholesterol tốt lẫn xấu, và tỉ lệ phác họa như vậy là quá đạt. Thế là kết luận dầu dừa chữa được bệnh tim mạch luôn cho đẹp.
Nghe vậy mà không phải vậy
Nghiên cứu của M.P. St-Onge của đại học Columbia University trên 31 người béo phì ăn kiêng dùng dầu dừa và dầu olive trong 4 tháng, cho thấy nhóm xài dầu dừa chỉ sụt được chưa đầy 2 kg so với nhóm ăn dầu olive, và không biết nếu tiếp tục thì có sụt thêm không. St-Onge thừa nhận kết quả này quá khiêm tốn. Trong dầu dừa chỉ có khoảng 60% acid dây trung bình.
Còn bệnh alzheimer? Thí nghiệm với loại bột gồm 100% acid dây trung bình cho chắc ăn (trích từ dầu dừa và dầu cọ hạt). Kết quả sau 45 ngày bệnh nhân có cải thiện nhận thức một chút so với nhóm đối chứng dùng giả dược, nhưng sau 90 ngày, hai nhóm này…giống nhau, nghĩa là chẳng thuyên giảm gì cả.
Với bệnh tim mạch, xin trích dẫn nhận định của Frank Sacks, giáo sư về phòng ngừa bệnh tim mạch của đại học Y tế Công cộng Havard, “Mức chlolesterol xấu (LDL) cao làm tăng rủi ro bệnh tim mạch, nhưng không thể nói, nâng mức cholesterol tốt (HDL) do uống thuốc hay ăn thực phẩm lại làm giảm rủi ro này. Do đó không thể khuyến cáo thay dầu olive hay dầu đậu nành bằng dầu dừa”.
Cho đến nay chưa có bất cứ bằng chứng khoa học nào nói dầu dừa chữa được bệnh này bệnh nọ. Acid lauric trong dầu có tính kháng khuẩn, nhưng khoa học vẫn đang nghiên cứu, và còn rất thận trọng khi đem vào ứng dụng trong điều trị bệnh. Các tổ chức như WHO, FDA,… vẫn khuyến cáo người tiêu dùng nên né chất béo no càng nhiều càng tốt.
Các mẫu chuyện lan truyền trên internet về huyền thoại dầu dừa nghe như thiệt, may rủi khó lường, nhưng hấp dẫn như chuyện liêu trai.
Vũ Thế Thành (trích trong, Ăn để sướng hay ăn để sợ?)
___________
(*) Các acid béo có độ dài phân tử dưới 6 carbon gọi là dây ngắn, từ 6 – 12 carbon là dây trung bình, và trên 12 carbon là dây dài
(**) Các thể ketone (keton bodies) là nhóm gồm 3 phân tử tan trong nước do gan sản xuất từ acid béo. Ngoại trừ aceton, 2 chất còn lại được não sử dụng để sinh năng lượng khi não thiếu glucose để đốt. Thể ketone còn được dùng để tổng hợp lipid cho não.
