Lon Ghi-gô là một vật dụng quen thuộc và đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Lon Ghi-gô, còn được gọi là “lon gô,” “mi-gô,” “bi-gô,”… đã gắn bó nặng với đời sống của nhiều người Việt.
Lon Ghi-gô là lon sữa của hãng Nestle Pháp, được sản xuất tại Hoà Lan, được sử dụng phổ biến ở miền Nam vào trước năm 1975.
Sữa Ghi-gô của Hòa Lan được nhập khẩu nhiều nhất vào Việt Nam sau khi người Pháp trở lại Việt Nam vào khoảng năm 1956. Sữa Ghi-gô có hai loại, loại trắng dành cho trẻ sơ sinh và loại màu vàng dành cho trẻ từ một tuổi trở lên. Loại sữa bột này trở nên phổ biến đến nỗi hầu hết các gia đình trung lưu đều sử dụng sữa Ghi-gô để nuôi con. Các chiếc lon nhôm dày dặn, dung tích 0,75 lít, chiều cao 18cm, đường kính 8cm, không rỉ sét này thường được các bà nội trợ cất giữ thực phẩm trong bếp, trừ muối. Nó có thể được sử dụng để đựng đường, ớt, tiêu, hành hoặc các thực phẩm khô khác.
Trước năm 1975, những người lao động hoặc công nhân viên lương thấp thường nuôi con bằng sữa bò, trong khi sữa Ghi-gô chỉ dành cho tầng lớp trung lưu trở lên do đó là loại sữa nhập khẩu độc đáo. Sau khi sử dụng hết sữa, các vỏ lon được sử dụng lại bởi vì chúng rất bền, đẹp và hữu dụng để đựng đường, bột và các thứ linh tinh khác. Các gia đình giàu có còn dùng lon Ghi-gô để đựng vàng lá, tỏ ra rất thượng lưu.
Mặc dù từ năm 1965 trở đi, miền Nam đã nhập khẩu nhiều loại sữa bột khác dành cho trẻ em, tuy nhiên, lon sữa Ghi-gô vẫn được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các gia đình bởi vì chúng rất bền, chắc chắn và khó bị móp méo hoặc hư hỏng.
Sau năm 1975, sữa Ghi-gô không còn được nhập khẩu và vỏ lon của nó trở nên quý giá và sử dụng rộng rãi bởi tất cả tầng lớp ở miền Nam. Cả công chức và công nhân đi làm đều đựng cơm trong lon Ghi-gô, còn người làm rẫy đi rừng cũng vậy. Vỏ lon đậy kín, không bị thấm nước khi mưa. Với người dân lao động, vỏ lon Ghi-gô trở nên quen thuộc hơn bao giờ hết vì đi làm họ luôn mang theo “gô cơm”.
Người thiết kế ra chiếc lon thon dài, có những đường viền nổi, có nắp đậy kín này không biết là ai. Nhưng chắc rằng, khi sáng tạo ra loại lon đặc biệt này cho nhãn sữa Ghi-gô, ông/bà này cũng không thể ngờ được rằng, nó hữu dụng, đa năng đến như vậy với người dân ở nơi xa xôi vùng viễn đông.
Rất nhiều người gốc Sài Gòn kể lại rằng loại sữa này gắn bó với tuổi thơ họ hệt như viên bi, con cá, cái kẹo.
Người đã thiết kế chiếc lon thon dài, với những đường viền nổi và nắp đậy kín, dành cho nhãn sữa Ghi-gô không được biết đến. Tuy nhiên, khi sáng tạo ra loại lon đặc biệt này, họ chắc chắn không ngờ rằng nó lại trở nên đa năng và hữu ích đến thế.
Nhiều người gốc Sài Gòn kể lại rằng loại sữa này đã gắn bó với tuổi thơ của họ như con cá hay kẹo, viên bi
Sau 1975, lon gô gắn bó với những người đi rừng lấy củi, làm rẫy, hoặc làm bạn với những người lính thất trận phải đi tù ở những nơi rừng thiêng nước độc… Lon gô có thiết kế nắp đậy kín, dùng để đựng cơm mang lên rừng, đến trưa mở ra mà cơm vẫn còn nóng hôi hổi. Dù chỉ là cơm độn bắp và muối mè nhưng là một bữa ăn thịnh soạn cho những người cần lao thuở cơ cực.
Cùng nhìn lại những lon Ghi-gô nay đã trở thành món đồ cổ được rao bán với số tiền tương đối lớn:
Sau năm 1975, lon Ghi-gô đã trở nên gắn bó với những người làm rẫy, đánh bắt hoặc với những người lính thất trận phải đi tù ở những vùng rừng, nước độc. Lon Ghi-gô được thiết kế với kín nắp để cơm mang đi rừng, giữ cho cơm vẫn còn nóng hổi đến giờ ăn trưa. Dù chỉ là cơm độn bắp và muối mè, nhưng với những người cần phải lao động trong điều kiện khắc nghiệt, đó là một bữa ăn thịnh soạn.
Ngày nay, những chiếc lon Ghi-gô đã trở thành món đồ cổ và được bán với giá khá cao.
